Het betalingsverkeer omvat het geheel van het doen en ontvangen van betalingen. Of dit nu een betaling is met contant geld (chartaal geld) of een betaling waar geen contact geld aan te pas komt zoals het overmaken van geld via internetbankieren (giraal geld).
Dagelijks worden in Nederland miljoenen betalingen uitgevoerd. In 2011 vinden alleen al 2285 miljoen Pinbetalingen plaats. Daarnaast vinden ook steeds meer online-betalingen plaats. Volgens de betaalorganisatie Currence worden al meer dan €10 miljoen aankopen per maand via iDEAL afgerekend.
Rol van banken
Banken vervullen van oudsher een belangrijke rol in het betalingsverkeer. Zij distribueren en stellen contact geld beschikbaar en bieden allerlei betaalproducten om betalen eenvoudiger te maken.
Hoewel het assortiment met betaalproduct tussen banken veel vergelijkenis vertoond hanteert iedere bank net weer even iets andere namen en vormen voor hun betaalproducten.
Ontwikkelingen
Voor banken staan de inkomsten uit het betalingsverkeer al jaren onder druk door lagere rentemarges, hogere kosten per transactie, toenemende concurrentie en steeds meer Europese wet- en regelgeving.
Banken richten zich daarom op het ontwikkelen van nieuwe betaalproducten om zodoende meer inkomsten te genereren. Daarnaast bundelen banken hun krachten op de betaalmarkt in diverse samenwerkingsverbanden en overlegstructuren. Een aantal banken heeft bijvoorbeeld de handen in één geslagen voor het efficiënter inrichten van de chartale geldstromen onder de naam Geldservice Nederland.
Door technologische ontwikkelingen en de vernieuwing van wet- en regelgeving ontstaan kansen voor de huidige aanbieders en nieuwkomers op de betaalmarkt. Zo bieden de Nederlandse groot banken de mogelijkheid om mobiel te bankieren via een app. Daarnaast zijn banken al enige tijd bezig met het ontwikkelen, testen implementeren van mobiel betalen en betalen via social media.
De rol van niet-banken op de betaalmarkt is sterk toegenomen, mede door het toenemende gebruik van innovatieve technologie is het voor niet-banken mogelijk om te concurreren met banken. Bekende betaalmethode van niet-banken zijn Square Wallet, Google Wallet en de Google Wallet Card.
Om nieuwkomers voor te blijven heeft een aantal Nederlandse banken en telecomproviders de handen in één geslagen om een mobiel betaalplatform te ontwikkelen voor de Nederlandse markt. Deze samenwerking is echter in 2012 gestopt. Het traject om één gezamenlijke service-organisatie op te richten voor mobiel betaaldiensten bleek te langdurig.
In 2013 zullen banken en providers verder gaan met het op kleine schaal introduceren van mobiel betalen.
Internationale betalingen
De Europese markt voor internationale betalingen maakt zich op voor de komst van één Europese betaalzone, de zogenoemde Single European Payment Area (SEPA). Dit is een belangrijke stap naar een geïntegreerde Europese betaalmarkt.
Vanaf 1 februari 2014 zal er geen verschil meer zijn tussen een internationale en binnenlandse betaling. Betalingen vinden vanaf dan plaats via een International Bank Account Number (IBAN)
Banken richten zich nu op het implementeren van alle benodigde aanpassingen van hun betaalsystemen om zodoende vanaf 2014 optimaal gebruik te kunnen maken van SEPA. Momenteel behoren de SEPA projecten in omvang tot de grootste projecten binnen banken (bron: onderzoek Clear2Pay).
Toezicht op het betalingsverkeer
De Nederlandsche Bank houdt toezicht op de werking van zowel het chartale als het girale betalingsverkeer. Een goed werkend betalingsverkeer is namelijk randvoorwaardelijk voor een stabiel financieel systeem. Daarnaast verzorgt DNB de uitgifte van veilige bankbiljetten en munten en houdt ze toezicht op de girale betaalsystemen waarmee banken onderling geldtransacties uitvoeren.
Currence
In Nederland is Currence de aanbieder van de betaalproducten PIN, Chipknip, Acceptgiro, incasso en iDEAL. Currence is op 1 januari 2005 opgericht op initiatief van acht Nederlandse banken (ING, ABN AMRO, Rabobank, Fortis, SNS Bank, Friesland Bank, Van Lanschot Bankiers en BNG). Currence faciliteert marktwerking en transparantie op de betaalmarkt met behoud van de kwaliteit en veiligheid van het betalingsverkeer in Nederland.
Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer
Het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) richt zich op het bevorderen van de maatschappelijke efficiëntie van het Nederlandse betalingsverkeer. Het MOB voert vanaf 2002 periodiek overleg over de maatschappelijke gevolgen van ontwikkelingen in ons betalingsverkeer. Een voorbeeld van een afspraak die in het MOB is overeengekomen is het terugdringen van de hoeveel aan contact geld. Veiligheid van het betalingsverkeer staat hoog op de agenda van het MOB.
In het MOB nemen zowel de vertegenwoordigers van de gebruikers als aanbieders van het betalingsverkeer plaats. Het MOB wordt voorgezeten door De Nederlandsche Bank.
Betaalvereniging Nederland
De Betaalvereniging Nederland is een vereniging van aanbieders van betaalproducten. De betaalvereniging Nederland organiseert voor haar leden de gezamenlijke taken in het nationale betalingsverkeer.
De Betaalvereniging Nederland is in 2011 opgericht en streeft naar een maatschappelijk efficiënt, veilig en betrouwbaar betalingsverkeer. Dat vereist toegankelijkheid, openheid en transparantie van haar organisatie.
De betaalvereniging Nederland participeert in het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer.