Voordelen, discussie en uitdagingen: Patrick Neuwirth (Sopra Banking Software) over de Instant Payments Verordening
Voor veel Nederlanders is het al jarenlang de normaalste zaak van de wereld: geld overmaken, waarna het bedrag in luttele seconden op andermans rekening staat – óók in het weekend of het holst van de nacht. Dergelijke realtime betalingen zijn echter lang niet overal binnen de EU vanzelfsprekend, en daar wil de Europese politiek iets aan doen. We spraken erover met Patrick Neuwirth, Business Consultant bij Sopra Banking Software.
Waar Nederlanders grotendeels gewend zijn om overboekingen direct te ontvangen, laten de Europese cijfers een heel ander beeld zien. “Slechts 11% van alle SEPA-betalingen binnen de EU wordt instant verwerkt”, stipt Neuwirth aan. “En als we kijken naar de totale waarde van die betalingen is het nog schrikbarender: instant payments zijn slechts goed voor 3% van het betaalvolume.”
Dat kan en moet beter, zullen ook de Europese beleidsbepalers gedacht hebben. Middels de Instant Payments Verordening wil de Europese Unie alle banken verplichten om instant payments te ondersteunen.
Alles bij elkaar krijgen banken een kleine twee jaar de tijd om directe betalingen te accepteren én te versturen. Maar waarom zijn instant payments nou eigenlijk zo belangrijk, dat de EU zich genoodzaakt voelde om er een speciale wet voor op te stellen?
Heel veel voordelen
“Instant payments biedt simpelweg heel veel voordelen”, start Neuwirth zijn uitleg. “Ten eerste komt het nog te vaak voor dat een Nederlandse consument een heel weekend moet wachten om bevestigd te krijgen of een betaling naar een Europese spaarbank wel of niet gelukt is.”
En dat is simpelweg onhandig. “Dat 89% van de betalingen niet instant verwerkt wordt, is niet alleen vervelend voor de klant, het zorgt ook voor verwarring en onzekerheid, waardoor het fraude in de hand werkt.”
De verordening moet er dus voor zorgen dat het Europese betalingsverkeer veiliger en betrouwbaarder wordt. Tel daarbij op dat het voor ondernemers logischerwijs ook nog eens makkelijker wordt om hun cash management beter op orde te hebben, wanneer ze hun betalingen direct ontvangen.
De strijd aangaan met big tech
De gemakken die instant payments bieden blijken echter niet de enige reden. Binnen Europa wordt namelijk ook de drang steeds groter om de afhankelijkheid van buitenlandse partijen te verminderen. “Met name Amerikaanse spelers, waaronder de big techs, worden almaar machtiger”, vertelt Neuwirth. “En daar voelt de EU zich steeds minder goed bij.”
“Door instant payments verplicht te stellen, dwing je bij banken af dat ze dit proces zo efficiënt mogelijk indelen”, vervolgt Neuwirth. “Feitelijk gezien stuurt de EU met de verordening dus aan op innovatie.”
“En die innovatie moet een concurrentiestrijd aanwakkeren in het betalingslandschap, met het einddoel dat er een internationaal concurrerende Europese betalingsinfrastructuur ontstaat, die onafhankelijk kan opereren van die buitenlandse spelers.”
Twistpunten
Met de verordening hoopt de EU dus aardig wat vliegen in één klap te slaan. Het is nu aan de banken om binnen twee jaar volledig compliant te zijn aan de nieuwe regels. Neuwirth merkt echter op dat binnen banken nog altijd behoorlijk wat onduidelijkheid bestaat over wat de regels precies omvatten.
“Instant payments wordt het nieuwe normaal in Europa."
Zo is er de discussie of spaarbanken ook onder de nieuwe wet vallen. Spaarbanken zijn namelijk van mening dat transacties naar een tegenrekening niet meetellen, en zij dus buiten de verordening vallen. Maar daar gaat volgens Neuwirth niet iedereen in mee. “Met name in België en Duitsland wordt geclaimd dat spaarbanken simpelweg actief zijn in het betalingsverkeer, en dus ook onder de wet vallen.”
En dat is lang niet het enige twistpunt. Zo eist de verordening dat instant betalingen binnen tien seconden verwerkt worden. Neuwirth merkt echter op dat het onduidelijk is vanaf wanneer dat tellen begint. En wat als het niet lukt om het binnen die tijd te doen?
“Dan moeten banken een refund doen”, beantwoord Neuwirth zijn eigen vraag. “Maar het kan natuurlijk ook gebeuren dat de betaling na elf seconden alsnog binnenkomt. Wat dan? Staat het geld dan op twee verschillende rekeningen?” Hij benadrukt dan ook dat niet alleen de regels rondom die refund nog goed moet worden besproken, maar ook wanneer het tellen begint én eindigt.
Daarnaast worstelen de banken met het feit dat de verordening stelt dat de consument zelf mag bepalen hoe groot het bedrag . En dat is volgens Neuwirth tegenstrijdig met het huidige fraudebeleid van veel banken.
“Banken proberen de schade van oplichters te beperken (of te voorkomen), door bijvoorbeeld een daglimiet in te stellen of een wachttijd te koppelen aan een aanpassing daarvan”, legt hij uit. “De verordening stelt dat die betalingslimieten sneller aangepast moeten worden, maar dat verhoogt dan weer de kans op fraude.”
Elk land een eigen pad
Het valt daarbij op dat alle discussiepunten die Neuwirth opsomt één ding gemeen hebben. Ze zijn allen voornamelijk juridisch van aard. Technisch gezien zouden er namelijk géén bezwaren bestaan om de verordening wel of niet in te voeren. “Het kost vooral tijd om instant payments volledig te implementeren.”
Banken moeten dus aan de bak. Gelukkig kan Nederland daarbij profiteren van zijn koploperspositie. “In Nederland zijn we al een aardige tijd bezig met het invoeren van instant payments. Grappig genoeg hanteerden we in Nederland de vuistregel dat een betaling binnen vijf seconden afgehandeld moet zijn. We zijn hier dus een stuk strenger dan de verordening nu van ons eist.”
Volgens Neuwirth bieden bijna alle Nederlandse banken al iets van instant payments aan, al zouden zelfs de grootbanken niet volledig compliant zijn aan de nieuwe wet.
In andere landen is de uitdaging om binnen twee jaar instant payments volledig te ondersteunen echter een stuk groter. Waar Nederlandse banken gratis instant payments aanbieden, moeten consumenten in Italië en Frankrijk – bij met name de kleinere banken – nog altijd extra betalen voor een spoedbetaling.
De crux zit hem dan ook in die kosten. “In de verordening is bepaald dat een realtime betaling niet duurder mag zijn dan een normale betaling. Banken mogen dan ook geen fee doorberekenen aan de consument en moeten zelf opdraaien voor de gemaakte kosten.”
Het nieuwe normaal
Sopra Banking Software – een fintech die oplossingen biedt op gebieden als betalen, sparen, lenen en open banking – richt zich met zijn instant payments-dienstverlening dan ook vooral op de kleinere (spaar)banken in de EU die wel compliant aan de verordening moeten zijn, maar nog niks doen op het gebied van instant payments.
“Wij bieden ons product als service aan en nemen alles op het gebied van instant payments uit handen”, legt Neuwirth uit. “Via ons systeem voldoen banken binnen vier tot vijf maanden aan alle vereisten uit de verordening. Banken hebben dus nog een paar maanden de tijd om de wetteksten te interpreteren, voordat ze in de zomer alle zeilen moeten bijzetten om de eerste deadline te halen.”
“Hoe je het ook wendt of keert”, sluit Neuwirth af. “Instant payments wordt het nieuwe normaal in Europa. Iedereen moet mee.”
