AFM komt met nieuwe aanpak derivatendossier

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft een nieuwe aanpak gepresenteerd voor het herstel dat banken moeten uitvoeren voor klanten met rentederivaten. Er wordt een herstelkader opgesteld dat vervolgens door onafhankelijke beoordelaars zal worden toegepast zodat banken hun klanten op de juiste manier zullen compenseren.

Rentederivaten zijn een type beleggingsproducten die de lening waarvoor deze zijn aangeschaft beschermen tegen de risico’s van rentestijgingen tijdens de loopduur van de lening. Als de rente daalt, heeft het derivaatproduct echter negatieve consequenties veelal in de vorm van onverwachtse kosten en bijbetalingen. Naar schatting zijn er in totaal tussen 2005 en 2009 door de Nederlandse banken zo’n 17.000 rentederivaten verkocht aan MKB-ondernemers, waarbij zij veelal niet op de hoogte waren van deze mogelijke negatieve gevolgen. Toen de rente naar historische diepte daalde, werden veel van de ongeveer 14.000 ondernemers de dupe van deze onwetendheid.

Onzorgvuldige herbeoordelingen
Door de grote hoeveelheid klachten die binnenkwamen van klanten omtrent de rentederivaten werd besloten om de banken hun derivaatproducten opnieuw te laten beoordelen. Dit proces bleek meer werk dan gedacht waardoor de herbeoordelingen van de MKB-derivaten – die eind 2014 allemaal gedaan hadden moeten zijn – uiteindelijk bijna een jaar vertraagd raakten. Begin december 2015 meldde de AFM dat de herbeoordelingen echter onjuist en onzorgvuldig waren uitgevoerd. Ondertussen werden banken al op de vingers getikt door de rechterlijke macht, die oordeelde dat banken hun zorgplicht bij het verkopen van complexe financiële producten niet na waren gekomen. ABN AMRO moest om die reden onder meer een boete van €2 miljoen betalen. 

Herstelkader en onafhankelijke toets
Omdat de banken het belang van hun klanten onvoldoende centraal zouden hebben gesteld bij het opnieuw beoordelen van de derivatendossiers, zijn volgens de AFM de meeste MKB-klanten met een derivaatproduct nog steeds niet op de juiste manier gecompenseerd. Om die reden heeft de toezichthouder een nieuwe aanpak van herstel gepresenteerd. Onafhankelijke deskundigen, die zijn aangewezen door het ministerie van Financiën, zullen samen met de banken een uniform herstelkader opstellen dat tot in detail voorschrijft welke compensatie klanten moeten krijgen voor de aan hen verkochte derivaatproducten. Vervolgens zal ook de toepassing van het kader door externe beoordelaars worden uitgevoerd. “Dit moet leiden tot een efficiënte afhandeling en minimale ruimte voor interpretatie door de banken bij de beoordeling van de contracten”, aldus de AFM in een persbericht.

Het NRC meldt dat ABN Amro, ING, Rabobank, Van Lanschot en SNS reeds hun medewerking aan het plan hebben toegezegd. Deutsche Bank zou dit nog niet hebben gedaan.