De Noorse centrale bank verhoogt de belangrijkste rentestand tot 1,5% en bereikt daarmee het hoogste punt in vijf jaar tijd. Dat is een opmerkelijk nieuwsfeit in een tijd dat de rest van de Europese landen al enkele jaren rond het nulpunt schommelt. Oslo geeft aan met de renteverhoging oververhitting van de economie te willen voorkomen en de inflatie te temperen.
Noorwegen is al vele jaren een buitenbeentje in Europa. Het uiterst stabiele en welvarende land is geen lid van de Europese Unie en lijkt ook niet van plan dat te worden. Ze gedijen uitstekend zonder EU en worden regelmatig als voorbeeld gebruikt door critici van de EU. In de praktijk hebben de Noren veel te maken Europese wetgeving. De rente bepalen ze echter nog steeds zelf. De centrale bank verhoogde afgelopen week de rente tot 1,5%. Het was al de vierde keer in een jaar tijd dat ze de rentevoet verhoogden.
In veel landen in de ontwikkelde wereld bevinden de rentestanden zich rond de 0%. In de EU, Zwitserland en Japan zit deze er zelfs onder. Allemaal bedoeld om de economie een duwtje in de rug te geven en de inflatie wat op te krikken. Het probleem van de EU is dat een bepaalde groep landen baat heeft bij een lage rentestand, terwijl een andere groep landen juist baat heeft bij hogere rentestanden. Centrale bankiers als Klaas Knot en Jens Weidmann zullen wellicht met enige jaloezie naar Oslo kijken, waar ze hun eigen monetaire koers kunnen varen.
Olie
Nog een bijzonder aspect van Noorwegen is de afhankelijkheid van olie. De economie drijft erop. Waar landen als Venezuela, Nigeria of Sudan hun rijke olievoorraden ogenschijnlijk verkwanselen laten de Noren zien dat met weldoordacht beleid olie ook op lange termijn voor welvaart kan zorgen. Ze hebben er onder meer een staatspensioenfonds mee gevuld dat inmiddels zo’n €1.000 miljard waard is. Veel Noorse investeringen zijn derhalve olie-gerelateerd. Mede met de recente prijsstijgingen in het achterhoofd - als gevolg van een aanval op een Saoedische oliebasis - heeft Norges Bank besloten de rente dus te verhogen. Ze willen voorkomen dat de economie oververhit en consumenten meer lenen dan nodig.
De maatregel is ook bedoeld om de Noorse huizenprijzen een beetje te drukken. Volgens een rapport van Norges Bank liggen die niveaus erg hoog, zo’n 60% hoger dan voor de financiële crisis van tien jaar geleden. Ook hier moet de hogere rente werken als een rem op nog verder stijgende prijzen.