Waarom investeert een aantal grote beleggers, waaronder de Spaanse bank BBVA en de voormalig CEO van Citigroup, $75 miljoen in een Bitcoin start-up? Omdat digitale munteenheden (cryptocurrency) de toekomst van bankieren kunnen veranderen. Koert Oosterhof, partner bij KPMG en Dennis de Vries, senior manager bij het accountants- en advieskantoor, lichten toe.
Deze investering staat niet op zichzelf. In 2014 werd meer venture capital in Bitcoin geïnvesteerd dan in 1995 in het internet. Zoals het internet een digitaal platform biedt om informatie publiek toegankelijk maken te maken, zo biedt de infrastructuur achter Bitcoin een digitaal platform voor de overdracht van eigendom. Bitcoin is een gedecentraliseerd peer-to-peer netwerk dat zorgt voor eigendomsoverdracht zonder de tussenkomst van een trusted third party. De acceptatie van de munteenheid, door early adopters zoals Microsoft, duizenden webwinkels en de luchtvaartsector, is indrukwekkend.
Dit artikel is echter geen lofzang op Bitcoin. De munt is vooralsnog met vele mitsen en maren omgeven. Zoals het gebrek aan regelgeving en toezicht, de onvoorspelbaar fluctuerende waarde en onbetrouwbare toegangsverleners. Wat in dit artikel centraal staat is de revolutionaire infrastructuur die aan deze digitale munt ten grondslag ligt.
Block chain
De infrastructuur achter Bitcoin is een slimme combinatie van drie reeds bestaande concepten, aangevuld met een nieuwe techniek. De beveiliging van betalingsverkeer via het versleutelen van informatie (cryptography), open source samenwerken en peer-to-peer netwerken kenden we al. De block chain is in deze context volledig nieuw, alhoewel accountants zien dat het in wezen een hypermoderne, openbare versie is van het aloude grootboek. Net als het grootboek is de block chain een register van alle transacties, waardoor iedere individuele Bitcoin van transactie tot transactie te volgen is.
De overweldigende computerkracht die nodig is om dit register aan te passen maakt het nagenoeg onmogelijk om te frauderen binnen de block chain. De block chain is daarmee de oplossing voor het belangrijkste probleem van digitale munteenheden: de mogelijkheid om de munteenheden meer dan één keer uit te geven (double spending).
Archaïsche banksystemen
Op dit moment zijn tientallen start-ups, gesteund door private equity, op jacht naar de kip met de gouden eieren: een gebruikersvriendelijke manier om de block chain als nieuwe, digitale infrastructuur wereldwijd geaccepteerd te krijgen als serieus, goedkoop alternatief voor de archaïsche banksystemen. Volgens de 2014-editie van het ‘Global Payments Report’ van The Boston Consulting Group zijn consumenten wereldwijd samen jaarlijks $1.000 miljard kwijt voor het (internationale) betalingsverkeer. Terwijl deze bijdrage enkel de kosten voor de infrastructuur dekt.
Waar een gemiddelde internationale (non-Euro) bankoverschrijving enkele tientjes kan kosten, kost dezelfde overschrijving met een digitale munt slechts een paar cent. Dit enorme verschil in kosten komt doordat een traditionele bank vele systemen nodig heeft om de overschrijving te realiseren en dat er bij een internationale overschrijving al snel vier verschillende banken betrokken moeten zijn. Hierdoor is dit traditionele systeem niet alleen veel duurder, het is ook nog eens veel trager: een internationale bankoverschrijving neemt drie dagen in beslag, met een digitale munt kan dit nagenoeg in real-time.
De toekomst van bankieren en de rol van accountants
Cryptocurrency is voor banken disruptive innovation, een innovatie die de markt volledig kan veranderen. Banken hebben de keuze: vasthouden aan datgene waar ze van oudsher goed in zijn geweest of tijdig meebewegen?
In deze ontwikkeling is ook een belangrijke rol weggelegd voor de adviseur en accountant. Want alhoewel de infrastructuur achter Bitcoin door sommigen wordt beschouwd als de belangrijkste uitvinding sinds het internet, in de markt zijn vrijwel uitsluitend nieuwe bedrijven actief zonder bewezen track record. Er is behoefte aan assurance en in het begeleiden van deze start-ups bij de naleving van wet- en regelgeving.