Onderzoek van de Consumentenbond toont aan dat banksparen voor pensioen veel goedkoper is dan vergelijkbare verzekeringsvarianten. Dat het desondanks nog geen succes is, zou vooral komen doordat banken zich terughoudend opstellen in de verkoop om maar niet te concurreren met hun eigen verzekeringsbedrijven. Hiermee houdt de bond de sector ten onrechte verantwoordelijk voor het uitblijven van concurrentie en transparantie.
Uit het onderzoek blijkt dat de kosten variëren van 1 procent tot 17 procent, hiermee suggererend dat banksparen soms vrijwel gratis is vergeleken met de 34 procent bij de verzekeringsvariant. Deze vlieger gaat helaas niet op. Het onderzoek bevat onjuistheden. Bij de goedkoopste aanbieder zijn ten onrechte geen beheerskosten meegenomen. Inclusief deze kosten verandert het beeld drastisch en blijkt dat de vier onderzochte banken ongeveer even duur zijn (17 procent). Ook voor banksparen moet je betalen, al is het wel goedkoper. Dit komt door lagere provisies en administratiekosten.
Dat banksparen geen succes is ligt niet alleen aan de opstelling van de banken. Natuurlijk verkopen ze liever producten met hoge marges, maar ze zijn koopman genoeg om ‘goedkope' alternatieven aan te bieden als de markt daarom vraagt. En daar wringt de schoen.
Sinds de woekerpolisaffaire is de verkoop van beleggingsverzekeringen met tientallen procenten gedaald. Toch is er vreemd genoeg geen noemenswaardige vraag naar goedkope alternatieven. Banksparen is nog niet zo lang op de markt. Het fiscale zusje levensloop met hetzelfde gunstige kostenniveau wordt ook maar mondjesmaat verkocht en is al ruim 2 jaar op de markt.
Waarom koopt de consument niet? Is het algehele desinteresse, het uitblijven van een oplossing in de woekerpolisaffaire, of is de consument door de vele fiscale mogelijkheden de weg kwijt? Wie het weet mag het zeggen.
Kennelijk worden meer transparantie en lagere kosten niet bereikt met wetgeving die producten propageert waarvoor aanbieder en afnemer niet warm lopen. Transparantie is veel eenvoudiger en effectiever te realiseren. Zo is in Roemenië succesvol pensioenwetgeving ingevoerd waarbij maxima zijn vastgelegd voor kosten voor onder andere administratie en beleggingsbeheer. De verrassende uitkomst is dat de aanbieders, onder wie Nederlandse, hun producten beduidend onder de maxima aanbieden en dat de consument gretig afneemt. Het kan dus wel, alleen heeft de sector het juiste duwtje in de rug nodig.
Pieter Langereis werkt bij adviesbureau Magnitude Consulting te Zeist.