Globalisatie is in de laatste decennia de motor van economische groei geweest. Industriële- retail- en financiële branches zijn exponentieel gegroeid door wereldwijde uitbreidingen en diversificatie. Echter, volgens een nieuw onderzoek door McKinsey & Company is het tijdperk van onophoudelijke globalisatie wellicht voorbij, met name in de financiële sector. In het rapport “Financial Globalization: Retreat of Reset?”, komen de strategie consultants tot de harde conclusie dat het business model, dat als basis diende voor de afgelopen 100 jaar internationaal kapitalisme, verouderd begint te raken.
Financiële globalisatie
Het fenomeen dat financiële globalisatie heet, heeft de rijke Westerse wereld aan de top gebracht. De eerste financiële globalisatie kwam gelijk met de tweede industriële revolutie en duurde van 1860 tot 1915. In die jaren groeide de waarde van financiële activa met meer dan 50% van het totale BBP van de grote westerse economieën. Twee wereldoorlogen en een wereldwijde recessie brachten deze groei echter tot stilstand. Pas in de jaren ’60 en ’70 herstelde de financiële globalisatie weer, terwijl Europa bezig was met de massale wederopbouw.
1990s: Financiële verdieping
Vanaf 1990 ondergingen de financiële markten op steeds grotere schaal een wat McKinsey noemt “financial deepening” – de uitbreiding en diversificatie van financiële producten. In 1990 had de wereld circa $56 triljoen in financiële activa. Rond 2000 was dit meer dan verdubbeld naar $119 triljoen en rondom de start van de wereldwijde economische crisis was dit zelfs gestegen naar $206 triljoen. Ter vergelijking, het BBP van ’s werelds grootste economie – de VS – was $15,8 triljoen in 2012, wat neerkomt op slechts 10% van de financiële activa 5 jaar geleden. De snelle groei van financiële activa, gedreven door kapitalisme en globalisatie, is sinds het uitbreken van de crisis compleet tot stilstand gebracht. Zo heeft het adviesbureau becijferd dat over de afgelopen 5 jaar de “financial depth*” van de 183 onderzochte economieën is gedaald van 355 naar 312.
Twee scenario’s
Het adviesbureau ziet twee mogelijke scenario’s voor de rest van dit decennium: ofwel houdt de huidige trend aan, wat leidt tot meer protectionisme en inkrimping van de globale financiële markten – door consultants ook wel “balkanization” genoemd. Beleidsmakers zullen de voordelen van grote, wereldwijde en geintegreerde financiële markten in twijfel trekken met als gevolg dat landen afhankelijk worden van binnenlands kapitaal en risicoconcentratie binnen de nationale economieën. In het alternatieve scenario kan er geleerd worden van de financiële globalisatie zoals deze was voor de crisistijd en kan de globalisatie door middel van goede regulering weer op gang komen en zo de wereldwijde economische groei opnieuw kan bevorderen. McKinsey waarschuwt echter dat om het tweede scenario te kunnen realiseren de financiële sector een enorme herstructurering nodig heeft, zowel qua mindset als de manier waarop deze functioneert.
* Financial depth of financiële diepte kan worden gezien als de meting van de grootte van de financiële markten van een land. Goed ontwikkelde financiële systemen zijn diep, m.a.w. hebben een grote financiële diepte in verhouding tot de algehele grootte van de economie.