In het afgelopen halfjaar vonden er fors minder plofkraken plaats op Nederlandse geldautomaten dan in de zes maanden daarvoor. Dat blijkt uit gegevens van de NVB. Banken werken nauw samen met de Politie om het aantal plofklanken verder terug te dringen.
Een plofkraak is een poging om geld buit te maken uit een geldautomaat door middel van explosiefgebruik. Door (een deel van) de buitenkant van de machine op te blazen proberen de daders bij het opgeslagen geld in de automaat te komen. De afgelopen jaren is door de banken flink geïnvesteerd om het aantal plofkraken terug te dringen. Zo zijn er preventieve maatregelen genomen door de beveiliging van de automaten te verstevigen, evenals repressieve maatregelen. Zo is geïnvesteerd in cameradetectie, inktsystemen en betere alarmsystemen die direct melding maken van een plofkraak bij de politie. Verder zijn er maatregelen genomen gericht op de veiligheid van omwonenden van de geldautomaten en zijn verscheidene geldautomaten opgeheven op basis van risicoanalyses.
De maatregelen lijken hun vruchten te hebben afgeworpen. Uit een rondgang langs alle banken met geldautomaten van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) blijkt dat er in de eerste zes maanden van 2017 slechts 38 plofkraken hebben plaatsgevonden. Dat zijn er ruim 40% minder dan in het tweede halfjaar van 2016, toen er nog 62 plofkraken werden geregistreerd. Wel is dit nog ruim het dubbele van het aantal plofkraken dat in het eerste halfjaar van 2016 plaatsvond – van januari tot en met juni vorig jaar vonden er 17 plofkraken plaats. In het totaal aantal incidenten (waarin ook ramkraken en overige incidenten/inbraken worden meegenomen) is H1 2017 wel het halfjaar met het laagste aantal (42, ten opzichte van 68 in H2 2016 en 43 in H1 van dat jaar).
Toenemend geweld tegenover beschikbaarheid cash
Hoewel het aantal plofkraken is afgenomen, zijn de banken onverminderd in contact met de Politie om plofkraken tegen te gaan en de pakkans te vergrote. De banken blijven nieuwe maatregelen nemen om plofkraken zo goed als onmogelijk, of zeer onaantrekkelijk te maken. Dit heeft volgens de NVB vooral te maken met het toenemende geweld dat met een plofkraak gepaard gaat. Bij maar liefst 95% van de kraken wordt gebruik gemaakt van een vast explosief, wat gevaarlijke situaties kan opleveren voor omwonenden en omstanders, evenals de daders zelf.
Onderdeel van de maatregelen is het opheffen van automaten op verschillende plekken in het land. Naast het toenemende geweld tegen geldautomaten, is deze beslissing ook genomen op basis van het teruglopende gebruik van contant geld. In 2015 werd voor het eerst meer met een pinpas betaald dan met contant geld, blijkt uit onderzoek van Betaalvereniging Nederland. In 2016 groeide de voorsprong van pinbetalingen verder.
Het terugbrengen van het aantal geldautomaten heeft echter negatieve gevolgen voor de beschikbaarheid van contant geld. De NVB legt uit: “Zolang er in de samenleving behoefte is aan contant geld hebben banken de maatschappelijke verantwoordelijkheid om geld via automaten bereikbaar te houden.” De banken zijn zich hiervan bewust, aldus de branchevereniging, en houden rekening met hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. “Banken lieten eerder weten te onderzoeken of zij hun geldautomatennetwerk kunnen samenvoegen. Op die manier kan gekeken worden hoe er met minder geldautomaten, toch een optimaal en veilig netwerk wordt geborgd”, aldus de NVB.