Het is matig tot slecht gesteld met de kwaliteit van het merendeel van de kleine oppervlaktewateren in Nederland. Meer dan 2.500 Nederlanders deden afgelopen zomer mee met een onderzoek door zelf zogeheten ‘watermonsters’ te nemen en met behulp van een meetkit op enkele doorslaggevende punten te controleren. ASN Bank werkte hiervoor samen met de stichting Natuur & Milieu.
Bij zoet oppervlaktewater in Nederland denk je al snel aan de grote rivieren, de Friese meren of dat ene reusachtige zoetwaterreservoir in het midden van het land, genaamd IJsselmeer. Deze zijn goed voor ongeveer tweederde van de hoeveelheid zoet oppervlaktewater. Vanwege het maatschappelijke belang van deze watervoorraden worden deze goed gemonitord op kwaliteit.
Maar hoe zit het dan met het resterende deel – een derde – van de zoetwatervoorraad, verzameld in beken, sloten, kleine plassen en overige verschijningsvormen? Die worden nauwelijks gecontroleerd, er is dus amper inzicht in de kwaliteit ervan. Dat betekent automatisch dat er moeilijk beleid op gevoerd kan worden. In 2019 begonnen ASN Bank en Natuur & Milieu met behulp van burgers een onderzoek naar de staat van deze wateren. De uitkomst was niet bijzonder hoopgevend, slechts 20% werd bestempeld als ‘van goede kwaliteit’.
Afgelopen zomer startte een nieuwe ronde van het onderzoek. Meer dan 2.500 burgers namen met behulp van een aan te vragen meetkit ‘watermonsters’. Daarmee konden zij het water testen op helderheid, nitraatgehalte en aanwezigheid van planten en dieren. Recent publiceerde ASN Bank – onderdeel van de Volksbank – de uitkomsten van het 2020-onderzoek, waaraan ruim drie keer zoveel mensen meededen als vorig jaar. Ook deden er voor het eerst zeven waterschappen mee aan het onderzoek. Niet geheel verrassend bleek dat er weinig was veranderd aan de kwaliteit.
Urgent signaal
Acht op de tien kleine Nederlandse wateren heeft een matige tot slechte kwaliteit, in essentie dezelfde uitkomst als vorig jaar. Er moet natuurlijk ook wel serieus het een en ander gebeuren, wil er over zoveel liters water binnen een jaar tijd sprake zijn van een waarneembare verandering. ASN Bank beschouwt de uitkomst andermaal als een signaal dat er iets moet gebeuren.
“Dit is echt een urgent signaal aan alle betrokkenen dat de kwaliteit van kleine wateren in Nederland er zo slecht uit ziet”, duidt Roel Nozeman, senior adviseur biodiversiteit bij ASN Bank, de uitkomst van het onderzoek. “Dit is water waar kinderen in spelen en waar vissen, insecten en andere dieren afhankelijk van zijn. Schoon water is van levensbelang voor ons drinkwater, zwemwater en voor een gezond ecosysteem.”