Politieke spanningen en oorlogen zijn helaas van alle tijden. De geschiedenis leert ons dat beleggers in oorlogsjaren in paniek raken waardoor de beurzen dalen. Beleggingsexperts Arend Jan Velsink en Thomas van Ossenbruggen van Brand New Day onderzochten welke effecten politieke spanningen hebben op het beleggingsrendement. De twee analisten laten zien hoe westerse beurzen in het verleden reageerden op geweldsuitbarstingen en oorlogen.
Toen de Verenigde Staten door de Japanse aanval op Pearl Harbor in 1941 betrokken raakten bij de Tweede Wereldoorlog, ging de Amerikaanse beurs in één dag met maar liefst 3,8% onderuit. Velsink en Van Ossenbruggen noemen het een forse afname in een tijdspanne van 24 uur. Ook in de daaropvolgende dagen bleef de koers dalen.
Het dieptepunt werd na 143 dagen bereikt. Op dat moment waren de grootste beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven samen met 20% in waarde gedaald. Daarna ging het beter: in de resterende oorlogsjaren steeg de Amerikaanse beurs zelfs in waarde.
Cijfers van de Engelse beurs laten vergelijkbare cijfers zien. Bombardementen en grote tekorten waren aan de orde van de dag. Ook de Engelse aandelenmarkt reageerde in eerste instantie heftig op de oorlog, maar een beursdaling op de lange termijn bleef desondanks uit. De Engelse beurs liet gedurende het verloop van de oorlog eveneens een stijging zien.
Dit betekent volgens de experts echter niet dat elke beurs zonder kleerscheuren uit elke oorlog komt. In Duitsland ging het tijdens (en na) de Tweede Wereldoorlog wel fout. Na de verloren slag bij Stalingrad besloot de regering de aandelenmarkt te bevriezen en ging de beurs op slot. Op het moment dat de beurs na de oorlog heropende, crashte hij vrijwel direct.
Vietnamoorlog
Velsink en Van Ossenbruggen stellen dat er twee lessen uit de bovenstaande grafieken geleerd kunnen worden. “Ten eerste is een goede spreiding enorm belangrijk. De kans dat een land in financiële of politieke problemen komt, is altijd aanwezig. Meestal laten de aandelenkoersen van de bedrijven uit dat land dat ook zien.”
Beleggers moeten zich daarnaast niet gek laten maken door kortstondige onrust, omdat het effect van de onrust op de aandelen koersen altijd onbekend is. De experts wijzen naar de Amerikaanse beurs tijdens de Vietnamoorlog. “Dat was een onrustige tijd: zowel politiek als financieel.”
“Maar ondanks flinke tussentijdse dalingen behaalde de Amerikaanse beurs op de lange termijn nog steeds een positief rendement. In ‘the heat of the moment’ lijken die kortstondige dalingen erg, maar op de lange termijn worden ze weer weggepoetst.”
Niet in paniek raken
De beurscijfers tijdens (en ná) de aanslagen op het World Trade Center op 11 september 2001 laten vergelijkbare cijfers zien. De Amerikaanse aandelenmarkt verloor in de eerste week zo’n 12,5%. Dat lijkt een flinke klap, maar op de lange termijn stelde die daling volgens de analisten eigenlijk niet zo veel voor. De beurzen werden tijdens de kredietcrisis van 2008-2009 bijvoorbeeld een stuk harder geraakt: aandelen daalden destijds met maar liefst 40%.
“De aanval op 9/11 zag niemand aankomen, de kredietcrisis in 2008 evenmin. En de oorlog in Oekraïne ook niet. Niemand kan de toekomst voorspellen en de prestaties van de financiële markten net zomin. Wel suggereert het verleden dat beurzen altijd weer opkrabbelen na een oorlog. Al is het effect van een oorlog nooit te voorspellen, net zoals de impact van de huidige oorlog in Oekraïne.”
“Wel is duidelijk dat beleggers met het voorspellen van de beursprestaties meestal niets opschieten. Wat beleggers moeten doen? Op de lange termijn beleggen, beleggingen breed spreiden, risico’s richting de einddatum afbouwen en vooral niet in paniek raken als de rest dat wel doet”, aldus Velsink en Van Ossenbruggen.