Pensioenfondsen streven ernaar impact te maken met hun beleggingen om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Door te investeren in duurzame en impactgerichte bedrijven, kunnen pensioenfondsen positieve veranderingen bewerkstelligen terwijl ze ook financiële doelen behalen. Robin Schouten, ESG en fiduciair specialist van het fiduciaire team binnen Van Lanschot Kempen, legt uit waarom pensioenfondsen streven naar impactbeleggingen en hoe ze dit kunnen realiseren.
Waarom willen pensioenfondsen impact maken met hun beleggingen?
Pensioenfondsen willen graag impact maken met hun beleggingen, omdat ze willen bijdragen aan het oplossen van verschillende maatschappelijke problemen. Dit kan variëren van klimaatverandering en biodiversiteit tot sociale kwesties zoals gezondheidszorg en eerlijk werk. Door impact te maken met hun beleggingen, kunnen pensioenfondsen positieve veranderingen bewerkstelligen en tegelijkertijd hun financiële doelen behalen. Het is een win-win situatie waarbij pensioenfondsen ook kunnen zien welke impact zij maken met hun beleggingen.
Wat zijn voordelen van impact beleggen voor pensioenfondsen?
Impact beleggen biedt verschillende voordelen voor pensioenfondsen. Ten eerste stelt het pensioenfondsen in staat om bij te dragen aan het oplossen van maatschappelijke problemen die zij belangrijk vinden. Dit kan gedreven zijn vanuit de overtuiging dat dit een maatschappelijke plicht is, maar kan ook een gevoel van voldoening en betrokkenheid creëren. Ten tweede kan het financieel rendement opleveren.
Veel duurzame en impactgerichte bedrijven hebben bewezen dat zij op de lange termijn succesvol kunnen zijn en beleggers kunnen profiteren van hun groei. Ten slotte kan impact beleggen ook een positieve invloed hebben op het imago en de reputatie van het pensioenfonds, aangezien steeds meer mensen waarde hechten aan duurzaamheid en maatschappelijke betrokkenheid.
Wat zijn investeringsmogelijkheden voor pensioenfondsen die impact willen maken?
Er zijn verschillende manieren waarop beleggers impact kunnen maken met hun beleggingen. Een voorbeeld is het verduurzamen van de landbouw, bijvoorbeeld door te investeren in biologische boerderijen. Een ander voorbeeld is het verduurzamen van industriële processen, zoals bij chemische bedrijven die momenteel het milieu vervuilen. Daarnaast kunnen beleggers investeren in innovatieve technologieën, zoals emissieloze luchtvaart, die de wereld echt kunnen veranderen. Deze investeringen dragen bij aan het oplossen van maatschappelijke problemen en hebben tegelijkertijd financieel rendement.
Er zijn zowel internationaal als lokaal investeringsmogelijkheden voor beleggers die impact willen maken. Zo zijn er blended finance fondsen, die kapitaal combineren uit verschillende bronnen, zoals overheidsinstellingen, ontwikkelingsbanken, filantropische organisaties en private investeerders.
Een voorbeeld van zo’n fonds ondersteunt biologische boeren met leningen en expertise in Afrika en Zuid-Amerika, wat zowel ontbossing tegengaat als bijdraagt aan duurzame voeding. Lokale investeringen, zoals financiering van duurzame energieprojecten zijn vaak herkenbaarder voor de deelnemers. Het vinden van financierbare projecten in Nederland kan echter nog een uitdaging zijn, en partnerships met gespecialiseerde partijen zijn vaak nodig om dit mogelijk te maken.
Waar staan pensioenfondsen nu?
Pensioenfondsen zijn al goed op weg met hun klimaatbeleid en klimaatactieplannen, maar er is meer nodig voor een leefbare wereld. Dan gaat het niet alleen over het klimaat, maar ook over andere aspecten zoals natuurbehoud, schoon water en lucht. Zo zijn er specifieke Nederlandse problemen zoals Pfas en stikstof.
Pensioenfondsen kunnen ook nog wel een stapje extra zetten met impact op het sociaal maatschappelijk gebied. Er zijn verschillende redenen waarom dit belangrijk is. Zo is er bijvoorbeeld het ouder worden van de maatschappij en het belang van een prettige oude dag, ook wel bekend als 'Living Better for Longer'. Hier kan een pensioenfonds een mooie bijdrage aan leveren.
Allereerst is pensioen natuurlijk al een arbeidsvoorwaarde die bijdraagt aan welzijn van ouderen. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat deelnemers arbeid, vooral arbeidsomstandigheden, erg belangrijk vinden. En ook de ‘just transition’ wordt gezien als een belangrijk thema, wat inhoudt dat de maatschappij verandert, maar dat niemand uitgesloten of achtergelaten mag worden.
Hoe kunnen deze sociale doelen vertaald worden naar duurzaamheidsdoelstellingen, zoals de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties?
Sociale aspecten zijn voornamelijk te vinden in SDG 3, goede gezondheid en welzijn, en SDG 8, eerlijk werk en economische groei. SDG 3 benadrukt bijvoorbeeld de beperkte toegang tot gezondheidszorg in opkomende landen en zelfs in westerse landen. SDG 8 laat zien dat eerlijk werk cruciaal is om armoede te voorkomen en kinderen naar school te laten gaan. Maar ook de toegang tot financiële diensten is van groot belang om gezinnen weerbaar te maken. Een bankrekening en verzekering kunnen helpen bij het opvangen van tegenslagen.
Voor SDG 3 zijn er verschillende mogelijkheden voor investeringen. Bijvoorbeeld via gespecialiseerde impactmanagers die directe maatschappelijke bijdragen leveren. Een voorbeeld hiervan is een onderneming die instrumenten levert aan diabetespatiënten om hun bloedsuikerspiegel te meten. Een ander voorbeeld is een bedrijf dat medische testen ontwikkelt om ziektes eerder op te sporen. Ook Nederlands zorgvastgoed biedt mogelijkheden, gezien de vergrijzende bevolking en de groeiende behoefte aan zorgcentra en seniorenwoningen.
Hoe kunnen pensioenfondsen hun impact meten en rapporteren?
Allereerst moeten de financiële en maatschappelijke doelen worden vastgesteld, in concrete en meetbare key performance indicators (kpi’s). Vanuit deze doelstelling kan een multi-asset class mandaat worden gedefinieerd gericht op een effectieve inzet van categorieën bij de kpi’s. Binnen dit mandaat worden gespecialiseerde impactbeheerders geselecteerd.
Het meten van de maatschappelijke bijdragen is vervolgens heel goed mogelijk zowel vanuit de aangestelde managers als door onafhankelijke databronnen te gebruiken. Tenslotte is het bij impact beleggingen dan belangrijker dan ooit om deelnemers van pensioenfondsen te laten zien welke positieve veranderingen zij hebben gerealiseerd met hun beleggingen.