Banken concurreren te weinig om het MKB van krediet te voorzien. Dat concludeert de Autoriteit Consument & Markt (ACM) na een onderzoek naar concurrentie op het gebied van MKB-financiering.
Concurrentie te beperkt volgens ACM
De toezichthouder vindt dat de concurrentie op de markt voor financiering aan het MKB door banken niet optimaal is en de laatste jaren is afgenomen. Op deze markt is slechts een beperkt aantal banken actief en de markt kent hoge toetredingsdrempels. De toegenomen kapitaaleisen verminderen de mogelijkheden van de drie grote banken om concurrentiedruk op elkaar uit te oefenen. Ook valt het ACM op, dat MKB’ers beperkt shop- en overstapgedrag vertonen en dat de concurrentiedruk vanuit alternatieve financieringsvormen nog beperkt is.
ACM ziet risico in beperkt concurrentieveld
Het grootste deel van de financiering aan het MKB komt van ABN AMRO, ING en Rabobank. Er zijn geen andere partijen actief die op grote schaal leningen en kredieten verstrekken aan het MKB. Er zijn ook aanbieders vertrokken uit Nederland. Veel MKB’ers zijn voor hun bedrijfsvoering afhankelijk van externe financiering. ACM vindt het daarom van extra belang dat er voldoende concurrentie is. Een gebrek aan concurrentie door banken kan leiden tot hogere financieringskosten voor het MKB, slechtere dienstverlening van banken en minder innovatie, aldus ACM.
Stilzwijgende coördinatie van de markt
De toezichthouder constateert dat de winstmarge van banken op MKB-financiering de laatste jaren is gestegen. “Dit duidt op een afname van de concurrentie op deze markt. Een verklaring hiervoor is dat banken begrensd zijn in de hoeveelheid geld die zij kunnen uitlenen. Hierdoor hebben zij minder ruimte om met elkaar te concurreren. Verder bestaat er een risico dat de drie grote banken hun marktgedrag stilzwijgend coördineren. Toetreding van nieuwe partijen zal extra concurrentie brengen, de mogelijkheid op stilzwijgende coördinatie beperken en de totale financiering aan het MKB vergroten. De hoge toetredingsdrempels tot deze markt bemoeilijken dit”, zegt Chris Fonteijn, voorzitter van de ACM.
Toetredings- en overstapdrempels verlagen
Het is volgens de ACM van belang dat er meer toetreding komt. “Wij roepen de overheid daarom op de eerdere aanbevelingen van ACM om toetredingsdrempels te verlagen, op te volgen. Om de MKB’ers te stimuleren meer te gaan shoppen moeten banken meer informatie verstrekken over belangrijke kenmerken van het financieringsaanbod, en overstapdrempels verlagen”, zegt Chris Fonteijn.
Vereenvoudigd beeld van de financieringsmarkt
De Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) vindt dat de ACM een vereenvoudigd beeld van de financieringsmarkt geeft en op een aantal punten te vergaande conclusies trekt. De constatering dat de verwachte winstmarge van banken de laatste twee jaar is gestegen, bewijst volgens de NVB niet dat er ook echt winst is gemaakt en dat daardoor de concurrentie is verminderd. “Er is in het onderzoek alleen met economische modellen gewerkt; zo geven twee banken volgens de ACM aan juist verlies te lijden op de MKB-financiering. Onderzocht is niet of de lage winstgevendheid van MKB-kredieten niet eerder een belangrijke barrière voor toetreding vormt”, aldus de NVB. De NVB zegt aandacht voor de alternatieve financieringsvormen te stimuleren, onder andere via de vernieuwde Ondernemerskredietdesk en alternatieven in de vorm van kredietunies en crowdfunding.