Consumenten betalen hun aankopen steeds vaker met de pinpas, terwijl het aantal contante betalingen aan de kassa daalt. Deze trend is al langer gaande, maar in 2015 is voor het eerst het aantal pinbetalingen het aantal contante betalingen voorbij gestreefd. Dit blijkt uit gezamenlijk onderzoek van Betaalvereniging Nederland en de Nederlandsche Bank naar het gebruik van contant geld en de pinpas in Nederland in 2015.
Verhouding pin en contant
Gemiddeld rekenden de Nederlandse consumenten de helft van hun aankopen bij winkels, benzinestations, horeca en andere gelegenheden af met de pinpas, 49,5% met contant geld en 0,5% met de creditcard. Het aantal pinbetalingen is toegenomen van 2,91 miljard naar 3,23 miljard betalingen. Hiermee ligt het aantal pinbetalingen 40 miljoen hoger dan het aantal contante betalingen. De totale waarde van de pinbetalingen is gestegen van €89 miljard naar €93 miljard.
Tussen 2014 en 2015 is het aantal contante betalingen van consumenten aan de kassa gedaald van 3,44 miljard naar 3,19 miljard. De totale waarde hiervan nam af van €42 miljard naar €40 miljard.
Consumenten pinnen ook de allerkleinste aankopen steeds vaker
Van oudsher gebruikten consumenten hun pinpas vooral voor de wat hogere bedragen, terwijl zij kleinere aankopen vaker contant afrekenden. De afgelopen jaren is er een duidelijke verschuiving zichtbaar richting meer pin bij de allerkleinste aankopen. Betaalden consumenten in 2010 nog 11% van hun aankopen onder de €5 met de pinpas, in 2015 deden zij dit in 30% van de gevallen. Naast de afschaffing van de Chipknip per 1 januari 2015 heeft de invoering van contactloos betalen in 2014 hier mogelijk aan bijgedragen. Bij deze vorm van betalen houden consumenten hun betaalpas (of mobiele telefoon) dichtbij de betaalautomaat. Voor bedragen tot en met €25 hoeft zelfs geen pincode ingevoerd te worden. Dat maakt het afrekenen makkelijker en sneller.
Ook in de supermarkt voor het eerst meer pin dan contant
Tussen 2010 en 2015 is het aandeel pinbetalingen in alle sectoren toegenomen en dat van contante betalingen gedaald. Op welke wijze consumenten betalen, verschilt per sector, en hangt sterk af van het te betalen bedrag. In supermarkten, waar relatief de meeste betalingen plaatsvinden, hebben consumenten in 2015 voor het eerst hun boodschappen vaker gepind (53%) dan contant afgerekend (46%). In 2010, betaalden zij nog 60% van hun boodschappen contant.
De verschuiving naar meer pin was de afgelopen vijf jaar het sterkst in sectoren waar consumenten van oudsher overwegend contant betaalden, zoals bij de automatenverkoop voor snacks, frisdrank en sigaretten (+44 procentpunten) en de horeca (+27 procentpunten). Mede door de afschaffing van de Chipknip en de invoering van contactloos betalen steeg het aandeel pin bij de horeca.
Consumenten betaalden in 2015 nog veel contant bij aankoop op straat bijvoorbeeld bij de ijscoman of op de markt, bij speciaalzaken in voedings- of genotmiddelen of in de recreatieve sector. Wel pinnen zij ook bij deze gelegenheden steeds vaker.
Tieners en 75-plusser betalen vaak contant
Net als in voorgaande jaren betalen jongvolwassenen (19–34 jaar) en hoogopgeleiden relatief het vaakst met hun pinpas. Tieners en 75-plussers betalen nog juist relatief vaak contant: twee op de drie aankopen. Wel is bij deze twee groepen consumenten het gebruik van de pinpas de afgelopen vijf jaar duidelijk toegenomen; zo is het bij 75-plussers meer dan verdubbeld. Het gebruik van contant geld is het laagst onder consumenten tussen de 19 en de 34 jaar: zij rekenen minder dan 4 van de 10 aankopen contant af.
Toename pin zorgt voor meer veiligheid en efficiëntie
De verschuiving in de betaalgewoonten van consumenten van contant naar elektronisch betalen aan de kassa biedt maatschappelijk voordelen, zoals meer veiligheid en lagere kosten. Banken en toonbankinstellingen hebben een convenant afgesloten om gezamenlijk het gebruik van de pinpas door consumenten te stimuleren. Zij streven er naar dat consumenten in 2018 60% van hun aankopen met de pinpas betalen en 40% contant. Aangezien consumenten in 2015 50% van hun aankopen met de pinpas hebben betaald, betekent dit dat het gebruik van de pinpas de komende 3 jaar met ruim 3 procentpunten per jaar moet stijgen. Dit is mogelijk wanneer de groei van de afgelopen jaren zich voortzet. Hoewel het gebruik van contant geld afneemt, blijft het volgens het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) ten behoeve van de toegankelijkheid en financiële stabiliteit van het toonbankbetalingsverkeer gewenst dat contant geld als betaalmiddel goed blijft functioneren, zowel voor consumenten als voor ondernemers.