Een baan in de consultancy is vaak uitdagend, maar staat ook bekend om zijn leerzaamheid en de voldoening die het geeft. Natuurlijk kan het daarnaast ook een zeer lucratief beroep zijn. Bij het solliciteren kijken consultancykandidaten vaak naar het geboden salaris, maar het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat de totale beloning meer dan alleen primaire voorwaarden omvat. Secundaire arbeidsvoorwaarden kunnen een groot verschil maken als het op de totale vergoeding aankomt, en niet alleen financieel, maar ook in termen van baantevredenheid en work-life balans.
Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn de beloningen die je afspreekt met je werkgever bovenop je salaris. In tegenstelling tot het salaris zijn secundaire arbeidsvoorwaarden niet altijd financieel van aard. Enkele bekende voorbeelden zijn een auto van de zaak, gebruik van sportfaciliteiten, de mogelijkheid tot bedrijfssparen, het aankopen van aandelen van het consultancybureau met korting, of de welbekende dertiende maand. Ook de vergoedingen van telefoon- en representatiekosten, of eventueel van reizen en ziektekosten vallen onder de secundaire arbeidsvoorwaarden. Een minder financieel gerichte secundaire arbeidsvoorwaarde is bijvoorbeeld de mogelijkheid tot thuis- of telewerken, of voor het opnemen van een sabbatical.
Om de beloningen naar behoren te vergelijken zou er integraal gekeken dienen te worden naar zowel het salaris als secundaire arbeidsvoorwaarden. Aan de hand van onderzoek onder meer dan 700 consultants heeft Consultancy.nl een aantal elementen binnen de secundaire arbeidsvoorwaarden van adviesbureaus in kaart gebracht.
Bonus
Bonussen zijn een vorm van secundaire arbeidsvoorwaarden waarbij professionals meer verdienen afhankelijk van hun prestaties. Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland 68% van de consultants een bonus ontvangt, waarbij het aandeel bonus-ontvangers hoger is naarmate de consultants dichter bij de top van de organisatie komen. Ook per sector verschilt hoeveel consultants bonussen ontvangen – binnen Strategy Consulting verdient 94% een bonus, terwijl dit aandeel in IT en Management Consulting veel lager ligt, met 75% en respectievelijk 64%. Ook blijken mannen vaker bonussen te ontvangen dan vrouwen.
De prestatiecriteria die ten grondslag liggen aan een bonus verschilt per bureau, maar ook per rang binnen het bureau. Zo worden junior consultants vaak vooral beoordeeld op hun declarabiliteit (27%) en verdienen bonussen naarmate het bureau beter presteert (32%), terwijl de bonus van Manager en hogere rangen meer afhangen van hun bijdrage aan business development (17% - 23%).
Leaseregeling
Omdat consultants vaak bij klanten aan de slag moeten, reizen zij veel voor hun werk. Om hun werknemers tegemoet te komen in hun vervoer hebben consultants vaak een leaseauto van de zaak, en dat komt ook duidelijk terug uit het onderzoek. 78% van de consultants heeft een leaseauto, en vooral bij de grote zakelijke dienstverleners ligt dit percentage hoog – vaak rond de 90%. Boutique kantoren en andere adviesbureaus regelen gemiddeld minder vaak leaseauto’s voor hun professionals – zo’n 66% van de consultants in dit deel van de markt heeft een leaseauto. Meer dan 75% van de Junior Consultants, Senior Consultants en Managers beschikt over een leaseauto en voor hogere rangen ligt dit percentage zelfs boven de 80%.
OV-kaart
Niet alleen krijgen consultants vaak toegang tot een leaseauto, maar ook – hoewel in mindere mate – wordt hen aangeboden om met het Openbaar Vervoer (OV) te reizen. 51% van de consultants geeft aan in het bezit te zijn van een OV-kaart of NS Business Card om zich te kunnen verplaatsen. Vooral bij de Big Four ligt het aandeel consultants met een OV-kaart hoog (92%). Andere middelgrote en grote adviesbureaus vergeven in 45% van de gevallen een OV-kaart, en bij boutique kantoren en strategy consulting-spelers daalt dit percentage verder tot onder de 20%.
Scholing en studiefaciliteiten
Consultancybureaus staan bekend om hun uitstekende mogelijkheden tot professionele ontwikkeling. Hoe het professionele onderwijs wordt aangeboden verschilt echter sterk per bureau. Grote bureaus beschikken vaak over grote trainingsinstellingen waar regionaal consultants worden getraind en opgeleid. Zo heeft McKinsey & Company bijvoorbeeld een universiteit in de Oostenrijkse Alpen, heeft Capgemini de Les Fontaines universiteit in Frankrijk, terwijl bijvoorbeeld Accenture (Chicago, Bangalore) en Deloitte (Dallas, Brussel) meerdere onderwijscentra hebben wereldwijd.
Deze universiteiten worden vaak ingezet voor grote opleidingsprogramma’s, zoals in de beginweken voor nieuwe aanwinsten, leveltraining wanneer professionals promotie krijgen, evenals bootcamps voor startende professionals om hen alle benodigde consultancyskills bij te brengen, van werken met Microsoft Office tot het uitbreiden van hun vaardigheden. Middelgrote en kleine bureaus hebben vaak een in-house ontwikkelingsprogramma, waarbij zij regelmatig gebruik maken van externe trainingsbureaus om hun opleidingsaanbod te complementeren.
Tijdens hun loopbaan in de adviesbranche krijgen consultants over het algemeen een trainingsbudget per jaar toegewezen, waarvan de grootte vaak afhangt van hun rang en leerbehoefte. Sommige bureaus laten hun adviseurs vrij om zelf te bepalen hoe dit budget wordt ingezet, terwijl anderen een curriculum aanbieden waarbinnen adviseurs zelf de trainingen kunnen selecteren die aansluiten op hun behoeftes. Door de opkomst van eLearning is het online leeraanbod sterk gegroeid in de afgelopen jaren – vooral de grote bureaus beschikken over een uitgebreid trainingscurriculum voor het opdoen van kennis en het verbeteren van de vaardigheden.
Onkostenvergoeding en representatiekosten
Onkostenvergoedingen zijn voor zaken als parkeerkosten, of andere kleine kostenposten rondom het werk van consultants. In de meeste gevallen wordt een vast bedrag per maand – of maandelijkse toelage – beschikbaar gesteld. 77% krijgt zo’n bijdrage, die verschilt van gemiddeld €50 per maand voor een junior consultant tot €150 per maand voor partners. Ook grotere kostenposten, zoals reizen, uitgaven in het buitenland, relatiegeschenken en zakendiners worden in de regel vergoed door consultancybureaus – dit soort kosten worden meestal los gedeclareerd en geboekt op een project of een service line.
Telefoonkostenvergoeding
Consultants bellen veel voor hun werk, en de meerderheid van de bureaus stelt om die reden een smartphone ter beschikking en vergoedt de telefoonkosten van hun adviseurs. Dikwijls is dit in de vorm van een mobiel telefoneren abonnement waarmee onbeperkt gebeld kan worden. Sommige adviesbureaus vragen een (klein) vast bedrag aan eigen bijdrage van hun consultants.
Inconveniëntentoeslag
Een inconveniëntentoeslag is een van vergoeding die wordt gegeven ter compensatie van werkzaamheden die een grote impact hebben op het (sociale) leven van een individu, zoals zwaar lichamelijk werk, of in het geval van consultants, werken in het buitenland. Door globalisering hebben veel consultancyprojecten een internationaal karakter, en daardoor hebben veel bedrijven een inconveniëntentoeslag. In principe ‘vergoedt’ het bureau op die manier zijn consultants voor het tijdelijke afscheid dat zij moeten nemen van hun sociale leven thuis.
Over de afgelopen jaren is dit deel van de secundaire arbeidsvoorwaarden echter versoberd – tijdens de laatste meting kreeg 52% van de consultants deze toeslag. De hoogte van de toeslag verschilt van €40 per dag tot meer dan €100 per dag, met grote verschillen tussen bureaus. In sommige gevallen is de hoogte van het bedrag ook afhankelijk van hoe ver van huis de consultant aan het werk moet, terwijl sommige bureaus een regeling hanteren waarbij er alleen sprake is van een toeslag wanneer consultants buiten de EU aan het werk moeten. Andere adviesbureaus stellen hun toeslagen af op de richtlijnen die zijn vastgesteld voor de Nederlandse overheid, die verschillen per land.
Ziektekostenvergoeding
Het regelen van de kosten van ziektekosten en ziektekostenverzekeringen wordt in veel gevallen overgelaten aan de adviseurs zelf. Een klein aantal bureaus biedt echter collectieve regelingen aan, waarbij over het algemeen een korting met de zorgverzekeraars is afgesproken van tussen de 5% en 15% op de premies die voor de zorgverzekering worden betaald.
Vakantiedagen
Het aantal dagen aan vakantie of vrije tijd die consultants per jaar mogen opnemen zijn redelijk hetzelfde als gebruikelijk in de rest van de arbeidsmarkt. Junior consultants hebben gemiddeld 26,3 vakantiedagen per jaar, consultants en (senior) managers gemiddeld net geen 26 dagen, terwijl partners iets langer met vakantie mogen – gemiddeld 30,6 dagen per jaar.
Overuren
Consultants werken vaak lange dagen, en maken veel uren. Dit wordt geïllustreerd door het gemiddelde van 9,5 uren aan overwerk die consultants maken. Vooral bij strategie consultancybureaus ligt het percentage dat overwerkt hoog, gemiddeld boven de 90%.Een van de grote verschillen tussen banen in de adviesbranche en andere beroepen is het ontbreken van een vergoeding voor overuren. Slechts 15% van de consultants geeft aan dat zijn of haar overuren vergoed worden. Dit getuigt van hoe ‘normaal’ het in de consultancy is om over te werken zonder daarvoor een (directe) beloning te ontvangen. Wel kunnen overuren bij sommige adviesbureaus worden omgezet tot extra vakantiedagen.
Sporten via het werk
Het promoten van sport en lichaamsbeweging is een steeds belangrijker onderwerp geworden binnen de adviesbranche, zeker omdat het toch voor het grootste deel van de tijd een zittend beroep is. Op sommige dagen spenderen consultants uren achter hun laptop om rekenmodellen en grafieken te bouwen. Om ervoor te zorgen dat hun professionals fit blijven heeft een groeiend aantal consultancybureaus eigen sportfaciliteiten of partnerships met lokale sportscholen om korting aan te kunnen bieden op sport. Ook werktijden spelen hier een belangrijke rol. Veel consultancybureaus hanteren flexibele regelingen om zo hun professionals voldoende tijd te bieden om te kunnen sporten.
Andere secundaire arbeidsvoorwaarden
Over het algemeen zijn secundaire arbeidsvoorwaarden de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden, zeker op het gebied van niet-financiële prikkels die het welzijn van consultants sterk ten goede komen. Deze trend wordt kracht bijgezet door de veranderende behoeftes van professionals, met in het bijzonder die van Generatie Y en Z, die meer waarde hechten aan flexibele werktijden, persoonlijke en professionele ontwikkeling en de mate van uitdaging in hun werk. Voorbeelden van hoe consultancybureaus hierop reageren zijn onder meer de mogelijkheid tot parttime werken, het opnemen van sabbaticals, een groter aantal vakantiedagen en carrièremaatwerk. Voor ouders zijn er ook steeds meer regelingen ingevoerd, zoals vaderschapsverlof, langer verlof voor zowel vader als moeder, evenals ondersteuning op het gebied van kinderopvang.