De adviesindustrie is een van de meest diverse markten binnen de zakelijke dienstverlening en als gevolg hiervan is er een breed spectrum van verschillende soorten consultants. Daarnaast is ‘consultant’ geen beschermd beroep zoals de meeste andere beroepen, oftewel iedereen kan besluiten om zichzelf een strategy, management, business, finance, HR of IT consultant te noemen. Gezien het grote aantal gebieden waarin een consultant kan opereren, de verscheidenheid van plekken waar een consultant kan werken en de forse toename van het aantal onafhankelijke consultants de afgelopen jaren, is het een uitdaging om tot een gemeenschappelijke typering te komen.
De afgelopen decennia hebben brancheverenigingen en analisten verschillende typeringen voor het categoriseren van de verschillende soorten consultants ontwikkeld. Consultancy.nl volgt hierin de aanpak die gebruikt wordt door Kennedy Information, een Amerikaans analistenbureau die sinds de jaren ’60 onderzoek doet naar de consultancymarkt (zie ook de pagina Consultancy branche). De methodologie gaat uit van zes hoofdtypes van consultants binnen de consultingbranche:
Strategy Consultants
De term strategy consultant wordt gebruikt om consultants te beschrijven die opereren op het hoogste niveau van de adviesmarkt, met een focus op strategische onderwerpen zoals corporate en organisational strategy, economisch beleid, overheidsbeleid en functionele strategy. Strategy consultants werken daarom over het algemeen in opdracht van topmanagers, zoals CxO’s, bestuurders en senior managers. Omdat de aard van Strategy Consulting verschilt van die van andere, meer implementatie- en operationeel gerichte gebieden, hebben strategy consultants over het algemeen een ander profiel dan hun branchegenoten. Bij hen ligt de focus meer op kwantitatieve/analytics vaardigheden, en het werk draait meer om het geven van advies dan om implementatie.
Management Consultants
Management consultants, in de praktijk ook wel business consultants of organisatieadviseurs genoemd, zijn consultants die zich focussen op alle soorten organisatievraagstukken, van strategie tot de verschillende elementen van de bedrijfsvoering. In de methodologie die door Kennedy gehanteerd wordt, evenals door Consultancy.nl, is Managing Consulting een verzamelterm voor alle diensten die vallen onder Strategy Consulting, Operations Consulting en HR Consulting. Management consultants vormen om die reden dan ook een ruime meerderheid in de adviesbranche – meer dan de helft van alle adviseurs zijn te typeren als management consultant.
Operations Consultants
Operations consultants zijn consultants die klanten helpen met het verbeteren van de prestaties van hun bedrijfsvoering. Consultancy-activiteiten in dit segment variëren van adviesdiensten tot hands-on implementatiesupport, voor zowel primaire functies (bijv. Sales, Marketing, Productie, etc.) als secundaire functies (bijv. Finance, HR, Supply Chain, ICT, Legal, etc.). Operations Consulting vormt het grootste segment binnen de adviesbranche, en de meerderheid van de consultants zijn werkzaam binnen een van de vele onderliggende werkgebieden. Aangezien de bedrijfsvoering vaak nauw verbonden is met de strategie en technologie van een bedrijf, werken operations consultants vaak samen met experts uit deze domeinen.
Financial Advisory Consultants
Consultants die in het Financial Advisory segment opereren werken doorgaans aan vraagstukken die gestoeld zijn op financiële vaardigheden, en in veel gevallen ook analytische vaardigheden. Als gevolg hiervan kunnen de profielen van de consultants binnen dit segment erg verschillen, van M&A en Corporate Finance adviseurs tot risk management, tax, restructuring of vastgoed consultants. Ook consultants die gespecialiseerd zijn in forensisch onderzoek en ondersteuning bij geschillen vallen onder het Financial Advisory-segment. De meerderheid van de financieel consultants werkt voor de grote accounting- en consultancy dienstverleners, of voor niche advieskantoren.
Human Resource Consultants
HR consultants helpen klanten met human capital vraagstukken binnen hun organisatie en/of met het verbeteren van de prestaties van de HR functie. Hoofdonderwerpen waar HR consultants zich mee bezig houden zijn onder meer organisatieverandering, verandermanagement, arbeidsvoorwaarden, learning & development, talent management en pensioenen. HR consultants worden tevens ingeschakeld door organisaties om te helpen bij het transformeren van hun organisatiecultuur of hun HR functie, waarbij onder meer veranderingen op het gebied van organisatieontwerp, processen en systemen komen kijken. HR Consulting vormt samen met strategy consulting de twee kleinste segmenten van de adviesbranche, en het aantal consultants die in dit domein werkzaam is ligt daarom lager dan die in andere delen van de branche.
IT Consultants
Technologieconsultants, ook bekend als IT, ICT of digital consultants, richten zich op het helpen van klanten met de ontwikkeling en toepassing van Information Technology (IT) binnen hun organisatie. IT consultants focussen zich op transities (projecten) in het ICT-landschap, in tegenstelling tot reguliere IT-werknemers, die werken aan de dagelijkse IT-operaties (‘business as usual’ activiteiten). Het merendeel van de ICT-consultants werkt aan implementatieprojecten van bijvoorbeeld omvangrijke ERP-systemen of applicaties, in rollen die kunnen variëren van projectmanagement tot procesmanagement en systeemintegratie. Binnen IT Consulting zijn digital, data analytics, ook bekend als data science, cybersecurity en IT-forensics de snelst groeiende marktonderdelen.