Redding van banken goudmijn voor consultancybureaus

Als gevolg van de financiële crisis kampt de Eurozone in de afgelopen jaren met de enorme taak de financiële systemen te hervormen en de noodlijdende banken te redden. Achter de schermen blijkt deze revisie van de bankensector een goudmijn te zijn voor een select aantal toonaangevende consultancybureaus, die te maken hebben met een eindeloze golf aan verzoeken voor ondermeer strategische en financiële studies, herstructureringsplannen en audits. Naar schatting hebben deze adviesbureaus hiermee honderden miljoenen verdiend.

Vanwege hun onafhankelijke expertise worden adviesbureaus door de Europese troika (ECB, EC, IMF*) en overheden aan boord gehaald. Hun belangrijkste taak: objectief kijken naar hoe landen en banken misstappen konden voorkomen, en vervolgens een advies uitbrengen.

De analyse van EUobserver toont aan dat dergelijke onderzoeken in de meeste gevallen worden gegund aan een kleine groep consultancybureaus. Hoofdrolspelers zijn de adviesbedrijven Alvarez & Marsal, Oliver Wyman, en BlackRock Solutions. Maar ook de bekende strategische adviesbureaus (McKinsey, BCG, Roland Berger) en de Big Four (Deloitte, PwC, EY en KPMG) spelen een prominente rol in de adviesketen. Critici spreken van de ‘gouden cirkel’, waarin vele consultancybureau de facto een monopolie uitoefenen op het reddingsplan van eurolanden en banken.

Alvarez & Marsal
Een van de grootste verdieners aan reddingsplannen is zonder twijfel het New Yorkse adviesbureau Alvarez & Marsal (A&M), bekend voor zijn centrale rol tijdens de ontmanteling van de failliete zakenbank Lehman Brothers, een klus die meer dan een half miljard opleverde. Begin 2012 kreeg het €2 miljoen voor het opstellen en beheren van Spanje’s ‘bad bank’. Een deel van het werk werd door Alvarez & Marsal ge-outsourced aan een aantal ‘preferred partners’, waaronder PwC.

Later dat jaar factureerde het adviesbedrijf zo’n €6,6 miljoen voor een doorlichting van de Cypriotische bankensector. En kort na het omvallen van de twee grootste banken – Cyprus Popular Bank en Bank of Cyprus – kreeg Alvarez & Marsal het verzoek om de misstanden door topbankiers kritisch onder de loep te nemen. Twee andere voorbeelden: het advieskantoor factureerde €1,2 miljoen voor het creëren van de herkapitalisatie plannen voor diverse Cypriotische banken en ruim €3 miljoen voor de herstructurering van Bank of Cyprus en Laiki bank.

Het werk van Alvarez & Marsal’s voor Cyprus heeft ook geleid tot controversie, met een golf van kritiek ten aanzien van transparantie, verantwoordelijkheid en belangenverstrengeling. Aanleiding van het schandaal: afgelopen oktober lekte uit dat Panicos Demetriades, de voorzitter van de Cypriotische centrale bank, Alvarez & Marsal €15 miljoen extra had uitbetaald zonder medeweten van het bestuur. De ‘bonus’ maakte deel uit van een contract tussen beide partijen – Alvarez & Marsal had afgedwongen dat het een bonus van 0,1% zou krijgen van de totale herkapitalisatie waarde van Cypriotische banken, wat uiteindelijk neerkwam op €15,7 miljard.

Daarom rest de belangrijke vraag: Hoe objectief kon Alvarez & Marsal opereren inzake de Cypriotische banken terwijl het al verzekerd was van een royale vergoeding bij een reddingsactie? De zaak escaleerde in de afgelopen maanden verder, de Cypriotische regering en de openbare aanklager zijn een onderzoek gestart naar de gebeurtenissen. Volgende week plaatst Consultancy.nl een special over de Alvarez & Marsal / Cyprus zaak.

Oliver Wyman
Een andere organisatie die een stevige vinger in de pap heeft in de troika bestuurskamer is Oliver Wyman, de strategie en management consultancy tak van Marsh & McLennan, het moederbedrijf van onder meer ook Mercer. Medio 2012 werd het adviesbureau samen met Roland Berger ingehuurd om de Spaanse bankensector door te lichten. De consultants van beide firma’s brachten de kapitaalbuffers van de banken in kaart met behulp van stresstests en controleerden de balansen van banken. Oliver Wyman bracht maar liefst €10,5 miljoen in rekening.

Niet veel later volgde Portugal Spanje’s voorbeeld en huurde Oliver Wyman in om de herkapitalisatie van de lokale bankensector onder hun troika programma. De consultants ontvingen €1 miljoen voor 44 dagen werk. Oliver Wyman besteedde een groot deel van het werk uit aan McKinsey, PwC en de VS bank Citi. Tijdens de piek van de crisis ondersteunde het adviesbureau ook de bailout van het Zwitserse UBS en de Ierse overheid met de redding van de Anglo Irish Bank.

Tot slot, in september vorig jaar werd Oliver Wyman door de ECB ingehuurd om, ter voorbereiding op de naderende bankenunie, de financiële huishouding van de 130 grootste Europese banken te bekijken. De megaklus is volgens Amerikaanse media een van de grootste opdrachten die Oliver Wyman ooit in Europa heeft verworven, naar verwachting lopen de totale fees in de tientallen miljoenen.

BlackRock Solutions
De adviespraktijk van ’s werelds grootste asset manager BlackRock, BlackRock Solutions, is de derde in de rij van hoofdrolspelers. Zo huurde de Ierse centrale bank in januari 2011 het bureau in om een stresstest uit te voeren omtrent worst-case-scenarios voor het Ierse bankenstelsel. Totale vergoeding voor de BlackRock adviseurs bedroeg zo’n €30 miljoen. Zij besloten om een deel van het werk (en de fees) te delen met onderaannemers Boston Consulting Group en Barclays Capital, een Britse investeringsbank.

Ook Griekenland gaf een gelijksoortig contract ter waarde van €12,3 miljoen aan BlackRock Solutions. Bovendien, ontvingen zij ook gelden om te betalen voor de inhuur van 18 gewapende beveiligingsagenten om hun werk over te nemen, aangezien BlackRock solutions in Griekenland werd gehaat nadat lokale kranten hun lucratieve fees bekend hadden gemaakt – gemiddeld ontvingen zij naar schatting meer dan €300 per uur.

*  Europese Centrale Bank (ECB), Europese Commissie (EC) en Internationaal Monetair Fonds (IMF).