Controlemechanismen effectiever door stimuleren gewenst gedrag

Controlemechanismen in de financiële sector werken effectiever wanneer ze gericht zijn op het stimuleren van gewenst gedrag, in plaats van het voorkomen van óngewenst gedrag. Dat betoogt een lid van Nyenrode Business Universiteit in een promotieonderzoek. Regels en controles werken het meest effectief als er ruimte komt voor ‘good professionalism’.

Sinds het uitbreken van de crisis is er een stortvloed aan regels opgesteld voor de financiële sector om herhaling te voorkomen. Petrosjen Damen promoveerde kort geleden aan de Nyenrode Business Universiteit op een proefschrift over de effectiviteit van regels bij samenwerkingsverbanden in de financiële sector. De titel van het stuk luidt ‘Cooperation in Operations: Insights into the goveranance of cooperation in the financial services industry’. Hij pleit voor een verschuiving van de focus van voorkomen van ongewenst gedrag naar stimulering van gewenst gedrag.

“Samenwerking en het gebruik van formele controlemechanismen, zoals regels en contracten, worden alleen maar belangrijker in de financiële sector. Daarom is het belangrijk dat de combinatie, het gebruik van formele controle bij samenwerking, zo effectief mogelijk gebeurt,” stelt Petrosjan Damen. “En samenwerking tussen organisaties neemt niet alleen maar toe doordat outsourcing en allianties steeds gangbaarder worden. De opkomst van sterk gespecialiseerde FinTech-spelers maakt dat financiële instellingen steeds meer gaan samenwerken met andere organisaties.”

Eigen ervaring

De aanleiding voor het onderzoek kwam voort uit de eigen ervaring van Damen, die het verlammende effect van regelgeving duidelijk waarnam. “Tijdens mijn werk als organisatieadviseur zag ik dat dit een verlammend effect had op het zelfdenkend vermogen van professionals uit de sector. Besluitvormers van financiële instellingen gingen zich blindstaren op de lijstjes van de toezichthouders en stopten zelf met nadenken. Ook zag ik regelmatig dat formele controlemechanismen zoals contracten en service level agreements werden ingezet op een manier die contraproductief was.”

Reliance

De rol van formele controle neemt toe en blijft dat volgens Damen ook doen. Regels zijn echter alleen nuttig als ze ook effectief zijn en nageleefd worden. Volgens Damen worden regels effectiever als de focus verlegd wordt van voldoen aan (compliance) naar vertrouwen op (reliance). Door op deze manier gewenst gedrag te stimuleren worden formele controlemechanismen ingezet op een manier die meer ruimte biedt aan professionals in de sector. Reliance schept de condities om good professionalism mogelijk te maken.

Damen besluit: “Formele controle heeft zich de laatste jaren ontwikkeld van het voorkomen van ongewenst gedrag naar een middel om het gewenst gedrag mogelijk te maken. Via de reliance-benadering kan je ervoor zorgen dat controlemechanismen zo effectief mogelijk worden en blijven.”