‘In het openbaar verantwoording afleggen hoort bij het vak’
Geheim houden of openbaar maken? Dat is de vraag met betrekking tot verhoren van oud-bestuurders van SNS Reaal, naar wie onderzoek loopt wegens mogelijk wanbeleid en de ondergang van de bankverzekeraar in 2013. De onderzoekers wijzen op het belang van transparantie. Advocaten van de oud-bestuurders en -commissarissen vrezen foute beeldvorming in de media. De Ondernemingskamer doet volgende week uitspraak.
Medio vorig jaar startte de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam een onderzoek naar mogelijk wanbeleid in de top van SNS Reaal. Het onderzoek kwam er op verzoek van de Vereniging voor Effectenbezitters (VEB). Beleggers verloren veel geld aan de nationalisatie in 2013, wat ook een onteigening van effecten betekende. Het onderzoek moet nog goed en wel van start gaan, vanwege juridisch gesteggel tussen omtrent het opvragen van documenten en het verhoren van betrokkenen. Wat betreft het verhoren van de betrokkenen is de vraag of de uitkomsten ervan geheim moeten blijven of dat ze openbaar moeten worden. Volgende week doet de Ondernemingskamer hierover uitspraak.
Betrokkenen willen geen openbare verhoren
Volgens juridische vertegenwoordigers van de betrokkenen willen laatstgenoemden meewerken aan het onderzoek, maar onder voorwaarde dat de verhoren geheim blijven. Ze vrezen dat de verhoren in de openbaarheid uit zijn verband kunnen worden gerukt. Daarbij wijzen ze ook op de persoonlijke veiligheidssituatie van hun cliënten. De advocaat van voormalig CEO Sjoerd van Keulen wijst bijvoorbeeld op het maken van helikopterbeelden van zijn huis, ten tijde van de ondergang van SNS Reaal in 2013.
“De Telegraaf heeft toen een helikopter boven het huis van de heer Van Keulen gehangen”, citeert De Telegraaf zijn advocaat. “Jelle Brandt Corstius deed een oproep hem lastig te vallen. De heer Van Keulen heeft een beroep moeten doen op bewaking en verbleef enige tijd buiten Nederland. Je moet niet denken dat het allemaal wel meevalt als er een helikopter boven je huis hangt en je een kogelbrief ontvangt. Dat is toen allemaal gebeurd.” Volgens De Telegraaf betrof het een drone in plaats van een helikopter, maar het punt moge duidelijk zijn.
Een advocaat van twee commissarissen stelt dat in plaats van gesprekken ook schriftelijk verhoor een optie is. Daarbij wijst hij op de leeftijd van zijn cliënten en hoe lang het inmiddels geleden is. De Telegraaf citeert: “Het gaat hier om complexe gebeurtenissen, die zich in een heel andere tijd afspeelden. Het doel van de verhoren kan toch niet zijn het boekstaven van herinneringen waarvan op voorhand vaststaat dat die niet accuraat zijn?”
Openheid en transparantie juist nuttig
Aan de andere kant stelt onderzoeksleider Frank Stibbe in dezelfde krant dat openheid en transparantie juist zullen voorkomen dat verklaringen uit hun verband gerukt worden. Bestuurders en commissarissen horen volgens hem in het openbaar verantwoording af te leggen over hun beslissingen. “Dat hoort bij het vak.” Zeker in het geval van een destijds beursgenoteerde onderneming valt ook daar iets voor te zeggen.
‘Nog nooit zoveel obstructie’
De VEB wordt een beetje moedeloos van de gang van zaken en stelt nog nooit zoveel obstructie te hebben meegemaakt bij enquêtes door de jaren heen. Ook zij wijzen op de verantwoordelijkheid die bestuurders hebben bij het uitoefenen van hun functie. “Er is een serieus risico dat alle verklaringen onderling worden afgestemd. Sjoerd van Keulen was een topfiguur bij een topbank. Dan moet je een wat dikkere huid hebben.”
De eerste opgeroepen functionarissen publiekelijk laten horen is volgens de VEB een prima middel om ook andere in de gewenste richting te duwen. “Als één of twee openbare verhoren zijn bevolen, dan kunnen we er vanuit gaan dat andere functionarissen zich gewoon bij de commissie melden. Het is misschien een paardenmiddel, maar dat is dan maar zo.”
