AFM zinspeelt in jaarverslag op meer wetgeving rondom buy-now-pay-later en crypto-apps
‘Buy-now-pay-later’, finfluencers en cryptoapps: jongeren worden blootgesteld aan een hoop online verleidingen om geld uit te geven. Zo veel zelfs, dat het maken van wetgeving die de risico’s hiervan moet beperken een hele klus blijkt te zijn. Dat is een van de conclusies uit het jaarverslag van de Autoriteit Financiële Markten.
Jongeren, maar ook andere financieel kwetsbare groepen, lopen door de nieuwe verleidingen verhoogde kans om in de schulden te raken. Zo zijn er in 2023 bijna 600.000 buy-now-pay-later-betalingen (BNPL) verricht via rekeningen van minderjarigen, terwijl dit volgens de gedragscode van aanbieders niet zou moeten kunnen. Vermoedelijk wisten de gebruikers de leeftijdscontrole hierbij te omzeilen.
De AFM stelt zodoende dat de regelgeving moet worden geactualiseerd. “Wetgeving is in aantocht, maar het is zaak daarop tijdig in te spelen zodat er in de tussentijd geen grote brokken worden gemaakt”, stelt AFM-bestuursvoorzitter Laura van Geest.
In 2022 hebben de BNPL-aanbieders zo’n 45 miljoen transacties met een totaalwaarde van €4,8 miljard verwerkt. Hieronder valt zowel later betalen, betalen in drie termijnen en gespreid betalen. Het gemiddelde aantal transacties groeit het hardst onder gebruikers tussen de 18 en 24 jaar en stijgt met 32%. 4% van de transacties komt uiteindelijk bij een incassobureau terecht.
Daarnaast leveren BNPL-betalingen webwinkels ook kosten op. Zo stijgt het aantal producten dat wordt geretourneerd; van elke €100 gaat ongeveer €40 terug naar de leverancier. Dit gebeurt vooral in de modebranche, waar sowieso de meeste BNPL-transacties plaatsvinden.
Het verantwoord omgaan met BNPL-betalingen blijkt volgens de cijfers van de AFM dan ook het vaakst een probleem bij gebruikers onder de 35 jaar. Zij betalen het vaakst extra kosten voor laat terugbetalen. Wel blijkt uit onderzoek van de AFM en BPNL-aanbieder Riverty dat een herinnering per sms het aantal te laat betalende klanten met 20% verlaagt.
Reactie NVB
Ook de Nederlandse Vereniging van Banken is duidelijk over zijn zorgen. “BNPL-aanbieders hebben een jaar geleden een gedragscode geïntroduceerd, die in de ogen van de banken nog tekortschiet. Hoewel de BNPL-aanbieders vanaf november 2026 onder toezicht van de AFM vallen, zou nu al actie moeten worden ondernomen om financieel kwetsbare groepen te beschermen.”
“BNPL-aanbieders en ook de winkelbedrijven die dit in hun betaalproces aanbieden kunnen en moeten volgens de banken veel meer doen om te voorkomen dat consumenten in de problemen komen bij het gebruik van deze betaalmogelijkheden”, vervolgt de NVB. “Tegelijkertijd is het ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid van aanbieders, ouders, overheid en andere stakeholders.”
Cryptoapps
Een andere opkomende trend die zich zo snel ontwikkelt dat de regelgeving deze moeilijk bijbeent is het gebruik van cryptoapps. Het handelen in cryptovaluta is in een korte tijd veel toegankelijker en gebruiksvriendelijker geworden door het grote aanbod van apps dat hierbij moet helpen. Helaas blijkt uit verkennend onderzoek van de AFM dat dit vaak lijdt tot financiële risico’s bij gebruikers.
Dit onderzoek was gericht op de applicaties van drie Nederlandse cryptodienstverleners, die samen het merendeel van de Nederlandse markt bedienen. De drempel voor het deelnemen aan de cryptomarkt wordt mede door de apps steeds lager.
De apps moedigen gebruikers bijvoorbeeld aan om vrienden uit te nodigen voor het gebruik van dezelfde app. Omdat het handelen in deze valuta risicovol is en mogelijk tot grote verliezen kan leiden, vraagt de AFM aanbieders van de dienst om de app meer in te richten in het belang van de gebruiker.
“Vanaf december 2024 geeft de Markets in Crypto-Assets Regulation (MiCAR) ons handvatten om toezicht te houden op een deel van de risico’s voor consumenten op de cryptomarkt”, stelt de AFM in een persbericht. “Echter, niet alle risico’s worden met de inwerkingtreding van MiCAR opgelost. Ook onder MiCAR zullen wij zeer beperkt in staat zijn om te voorkomen dat er in cryptoapps sturing plaatsvindt die niet in het belang van de klant is.”
Bekijk hier het gehele jaarverslag van de AFM.
