Schokbestendig en strijdbaar: Nederlandse CEO’s versnellen AI-race ondanks geopolitieke druk
Nederlandse topbestuurders kijken met een ongekend optimisme naar 2026. Ondanks de dreiging van internationale handelsoorlogen en knellende importheffingen, zet de top van het bedrijfsleven massaal in op een technologische versnelling. Dit blijkt uit de nieuwste ING CEO Survey.
De sfeer in de Nederlandse bestuurskamers is in een jaar tijd aanzienlijk verbeterd. Waar begin 2025 nog 85% van de bestuurders optimistisch was over de eigen onderneming, is dat cijfer inmiddels gestegen naar een klinkende 92%.
Dit optimisme wordt grotendeels gevoed door de politieke verschuiving in eigen land. Een ruime meerderheid van 87% is optimistisch over de verkiezingsuitslag, en 84% ziet de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen als een positieve impuls voor de bedrijfsvoering en verwacht dat een centrumrechts kabinet de economische groei zal weten te borgen.
De portemonnee gaat wijd open voor AI
Deze politieke rugwind vertaalt zich direct in agressieve investeringsplannen. De focus ligt hierbij onmiskenbaar op AI, waarbij de financieringsbehoefte voor nieuwe technologieën voor 56% van de bestuurders de absolute prioriteit is.
De impact van AI op het verdienmodel wordt door 84% van de CEO’s als ‘groot’ ingeschat, waarbij de tijd van vrijblijvende pilots definitief voorbij is. Bijna driekwart van de managers verwacht de gedane investeringen in cloud-infrastructuur en data-analyse al binnen twee jaar te hebben terugverdiend.
De versnelling heeft echter een keerzijde voor de arbeidsmarkt. De overtuiging dat AI menselijke functies gaat overnemen, is in korte tijd gemeengoed geworden in de top. Waar twee jaar geleden slechts 6% van de bestuurders zeker wist dat functies zouden worden vervangen, is dat aandeel nu gestegen naar een kwart.
Volgens Mark Milders (directeur Wholesale Banking bij ING) is dit vooral een kans om waarde toe te voegen: “Door eenvoudige administratieve taken weg te nemen, komt er meer tijd vrij voor medewerkers om waarde te creëren voor de klant.”
Geopolitieke kopzorgen
Toch is de horizon niet volledig onbewolkt. Terwijl het vertrouwen in de eigen kracht groot is, baren externe schokken de bestuurders zorgen. Vooral de verslechterende handelsrelatie met de Verenigde Staten drukt op de verwachtingen; 84% van de CEO’s ervaart dat importheffingen de positie van Nederlandse bedrijven onder druk zetten.
Naast deze geopolitieke spanningen blijven ook de personeelstekorten en de overbelasting van het elektriciteitsnet – waarbij 86% van de bedrijven negatieve impact ervaart van netcongestie – grote structurele zorgen voor het komende jaar.
Om de internationale concurrentiepositie te behouden, kijkt de top van het bedrijfsleven dan ook nadrukkelijk naar het nieuwe kabinet. De roep om fiscale stimulansen en een versnelde investering in digitale infrastructuur klinkt luid. Zo vindt bijna de helft van de bestuurders dat Nederland de ambitie moet uitspreken om een leidende AI-hub te worden.
“De snelle AI-ontwikkelingen gaan in 2026 steeds meer invloed hebben op de bedrijfsvoering en investeringen van Nederlandse bedrijven”, concludeert Milders.
“Dat zal tot veel veranderingen gaan leiden, met behoorlijk ingrijpende gevolgen voor de bedrijfsvoering en verschuiving van zwaartepunten van functies op de arbeidsmarkt. AI zal komend jaar ook voor het aanstaand kabinet een belangrijk thema moeten worden: hoe blijven onze bedrijven vooroplopen in de technologierace?”
