Borgdorff: Van minder zeker naar zeker minder

Werkgevers, werknemers en het kabinet spreken al jarenlang over de hervorming van ons pensioenstelsel. Eind juni gaf het kabinet eindelijk een klap op de hervormingsplannen en stuurde ze naar de Tweede Kamer. In de plannen zijn positieve punten te ontdekken. “Maar wat mij betreft overheersen de zorgen. Het kabinet kiest voor zekerheid. De vraag is wie daar beter van wordt. Eén ding is zeker: het komt onze deelnemers duur te staan”, aldus Peter Borgdorff, de onlangs voorgedragen nieuwe voorzitter van de RvC van KAS Bank en Directeur van Pensioenfonds Zorg & Welzijn (PFZW). Hij geeft zijn visie.

“Laat duidelijk zijn: ik ben er met het kabinet en sociale partners van overtuigd dat ons pensioenstelsel aan hervorming toe is. Onzekere economische omstandigheden en het feit dat we steeds langer leven en dus ook langer van ons pensioen willen genieten maken iedereen duidelijk dat er wat moet gebeuren met ons pensioenstelsel. Willen we ons stelsel, één van de beste ter wereld, toekomstbestendig maken dan moeten we het aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Na lang uitstel heeft het kabinet daarover nu eindelijk een ei gelegd.”

Positieve punten

“Er zijn beslist positieve punten te vinden in de plannen die het kabinet nu presenteert. Zo worden we minder afhankelijk van dagkoersen op de financiële markten. Daardoor worden de dekkingsgraad én de pensioenpremies stabieler. Dat heeft ook in macro-economisch perspectief positieve effecten. Ook bijsturen in slechte tijden gaat straks met minder heftige schokken: tegenvallers moeten we meteen inboeken, maar we mogen ze uitsmeren over een periode van tien jaar. Al die maatregelen geven rust en duidelijkheid. Dat is goed nieuws.”

“Maar zekerheid wordt duur betaald Toch ben ik niet tevreden met de plannen zoals ze nu in de Tweede Kamer liggen. Want het kabinet kiest in hoge mate voor zekerheid. Dat klinkt mooi, maar een rotsvast en zeker pensioen bestaat niet. Dat wil zeggen: een rotsvast goed pensioen bestaat niet. Een goed pensioen is wat ons betreft een pensioen dat meegroeit met de stijgende lonen en zo zijn koopkracht behoudt. Zo’n pensioen dat zijn koopkracht behoudt laat zich niet rijmen met absolute zekerheid, want die zekerheid is onbetaalbaar.”

Balans is zoek

“Het kabinet stelt in de nieuwe plannen hoge eisen aan pensioenzekerheid. Dat betekent dat pensioenfondsen nog hogere buffers moeten aanleggen dan nu al het geval is. Het kabinet laat met deze plannen wat mij betreft een verkeerde visie zien op het idee van buffervorming. Buffers zijn er om slechte tijden door te komen. Ze zijn er niet om in slechte tijden te worden opgebouwd.”

“En toch moet er nu, in deze moeilijke tijden, nóg meer geld op de plank blijven liggen voor mogelijk toekomstige nog slechtere tijden. Een reserve opbouwen vind ik verstandig, laat dat duidelijk zijn. Maar de balans dreigt nu zoek te raken. Wij zijn op de wereld om pensioenen uit te betalen, nu en in de verre toekomst. Dát is onze verantwoordelijkheid, met alle voorzichtigheid die daarbij past. Maar wat het kabinet ons nu opdraagt, is op een grote pot met geld te blijven zitten. De hogere buffers die we moeten aanleggen, betekenen dat we ook de komende jaren de pensioenen niet kunnen aanpassen aan de stijgende lonen en prijzen. De koopkracht van gepensioneerden, en de toekomstige koopkracht van de huidige werknemers, gaat daardoor verder achteruit. En die koopkracht heeft de afgelopen jaren al flinke tikken gekregen.”

“Naast de eis van het aanhouden van hogere buffers, is er nog een trits van maatregelen die extra zekerheid moet garanderen. Zekerheid die verder ten koste gaat van de koopkracht van pensioendeelnemers. In totaal gaat het om maar liefst negen maatregelen, die prudentie toevoegen ten opzichte van het huidige toezichtskader. Het kabinet stapelt daarmee voorzichtigheid op voorzichtigheid. Zo is er bijvoorbeeld ook het voornemen om met een lager te verwachten beleggingsrendement te moeten rekenen dan nu het geval is. Verder moeten pensioenfondsen bij het vaststellen van de waarde van de verplichtingen een rekenrente gaan hanteren die ruim onder de rente ligt waarmee verzekeraars moeten rekenen. Dat is gek, want de zekerheidseisen die gelden voor verzekeraars zijn hoger dan die van pensioenfondsen.”

Koopkrachteffect

“Al met al schatten wij in dat met de nieuwe plannen onze deelnemers er in 15 jaar 5,5% op achteruit gaan. En dat terwijl de afgelopen crisisjaren zoals gezegd al veel koopkracht is ingeleverd. Een gemiddelde deelnemer aan ons fonds loopt zo straks vele honderden euro’s per jaar mis. De plannen van het kabinet laten zich al met al eenvoudig samenvatten: we gaan van wat minder zeker, naar zéker minder. Dat lijkt me niet de juiste weg naar een toekomstbestendig pensioen.”