Sinds de invoering van het provisieverbod op onder andere hypotheken, levens- en beleggingsverzekeringen is de mogelijkheid voor consumenten om deze producten zonder advies af te sluiten (execution only) duidelijker geworden. Indien wel voor advies wordt gekozen, moeten de kosten voor advies direct bij de consument in rekening worden gebracht. Om geld te besparen, overweegt een deel van de consumenten daarom geen advies meer af te nemen.
Execution only advies
Budgetvoorlichter Nibud stelt dat dit vaak juist de consumenten zijn met lagere inkomens en een laag opleidingsniveau, die financieel advies het hardst nodig hebben. De overheid beschermt deze groep nu door bij execution only afsluiten een kennis- en ervaringstoets verplicht te stellen. Via een paar vragen krijgt de consument inzicht of hij wel geschikt is om zonder advies een financieel product aan te schaffen. Maar de consument kan de aanbeveling om advies in te winnen nog steeds in de wind slaan; het is niet verplicht te 'slagen' voor deze toets.
Sommigen pleiten daarom voor afschaffing van de mogelijkheid van het execution only afsluiten. Consumenten zouden namelijk niet in staat zijn om zelf goede beslissingen te nemen waardoor in de toekomst weer nieuwe financiële schandalen kunnen ontstaan. Deze zorgen worden met name geuit vanuit de hoek van onafhankelijk financieel adviseurs.
Verbod op execution only onverstandig
Toch zou de overheid het kind met het badwater weggooien als ze een verbod instelt op de aankoop van een financieel product zonder advies. Er zijn namelijk belangrijke voordelen verbonden aan het bestaan van execution only. Allereerst heeft een specifieke groep consumenten geen advies nodig omdat men zelf over voldoende kennis en inzicht beschikt. Deze groep wordt nodeloos op kosten gejaagd als er een adviesverplichting zou zijn: de kosten voor advies bedragen al snel enkele duizenden euro’s.
Daarnaast is de opkomst van execution only in het belang van onafhankelijk advies en zorgt daarmee voor een betere prijs/kwaliteitverhouding voor de klant. Op het moment dat verschillende aanbieders diverse execution only producten aanbieden kan de consument ervoor kiezen om alleen advies af te nemen bij een onafhankelijke adviseur. Vervolgens kan de consument dat advies zelf omzetten in de aankoop van een product via execution only. Dit is niet alleen een in potentie belangrijke kostenbesparing voor de consument, het biedt hem ook meer keuzemogelijkheden. De onafhankelijk adviseur kan zich daardoor beter onderscheiden ten opzichte van de productverkopers van banken en verzekeraars.
Tot slot is execution only een belangrijke prikkel voor banken en verzekeraars om producten te versimpelen en vergelijkbaar te houden. Als producten eenvoudiger en meer gestandaardiseerd zijn, is minder adviestijd nodig. Met andere woorden: een adviesverplichting is juist een prikkel voor de financiële sector om alles ingewikkelder te maken dan strikt noodzakelijk.
Hand in hand
De financiële sector moet zelf met ideeën komen hoe execution only en consumentenbescherming hand in hand kunnen gaan. Bijvoorbeeld door te kijken naar het risicoprofiel van de klant. Zo zouden consumenten met een Loan-to-Value (leencappaciteit, percentage van woningwaarde) van bijvoorbeeld meer dan 50% of consumenten zonder beleggingservaring standaard kunnen worden uitgesloten van execution only. Daarnaast behoort een persoonlijke – en wel bindende – kennis- en ervaringstoets tot de mogelijkheden.
Een artikel van Paul Schilp (Senior Consultant bij ConQuaestor) en Fred de Jong (eigenaar van adviesbureau Fred de Jong).