Enige tijd leek een splitsing van populaire cryptocurrency Bitcoin onvermijdelijk. Bitcoin en de achterliggende blockchain-infrastructuur kampen al enige tijd met capaciteitsproblemen en de ‘miners’ van de virtuele valuta konden het maar niet eens worden over een oplossing. Toch hebben Bitcoin Unlimited en SegWit, de twee rivaliserende kampen van miners, een compromis weten te bereiken.
In 2009 werd Bitcoin gelanceerd door een anonieme ontwikkelaar onder de alias Satoshi Nakamoto. De virtuele valuta – of cryptocurrency – was een van de eerste van zijn soort en bracht de belofte van een democratische geldeenheid, los van financiële dienstverleners en overheden. Als grote innovatie bracht Bitcoin de blockchain, de achterliggende infrastructuur van de virtuele valuta in de vorm van een decentraal grootboek waarin alle Bitcoin-transacties worden opgenomen. Kopieën van dit grootboek zijn verspreid over duizenden servers die elkaars kopieën constant monitoren en bijwerken. Hierdoor ontstond een decentraal systeem van checks, waardoor het bevestigen van transacties door een derde partij (een betalingsverwerker) overbodig werd.
Capaciteitsprobleem
Diezelfde grote innovatie heeft de afgelopen periode voor aanzienlijke discussies gezorgd in de Bitcoin community. Door de groeiende populariteit van Bitcoin loopt de blockchain tegen de maximale capaciteit aan en daar voorbij. De term blockchain is niet gestolen – het is in essentie een keten van bundels transacties (“blocks”), die verwerkt en gelogd worden. Een block bevat maximaal 2.000 transacties, waarbij het enkele minuten duurt voordat een block volledig verwerkt kan worden. Zodra een block ‘vol’ is wordt een nieuwe block aangemaakt in de keten en gesynchroniseerd met alle relevante servers. Maar het aantal transacties dat momenteel in de rij staat, is groter dan de snelheid waarmee ze in blocks weggewerkt kunnen worden. Het logische gevolg is het ontstaan van wachttijden. Het komt al voor dat transacties uren en zelfs dagen moeten wachten alvorens ze doorgang kunnen vinden.
Van gratis naar betaald
Tot 2014 waren Bitcoin transacties gratis. Gedurende het jaar kwam daar verandering in. Gebruikers van Bitcoin konden een plekje vooraan in de blockchain kopen zodat hun betaling sneller uitgevoerd zou worden. Dit gebeurde door middel van een veilingsysteem. Tegen het einde van 2014 was de gemiddelde prijs zo’n $0,15 voor het kopen van voorrang, vandaag de dag is dat zo’n $0,50. Daarmee onderscheidt Bitcoin zich niet meer van een willekeurige bank of creditcardmaatschappij.
Bijna iedere Bitcoiner is het erover eens dat er een probleem is. Over de oplossing bestaat echter aanmerkelijk minder overeenstemming. Dit heeft geleid tot het ontstaan van twee kampen, waarbij het ene kamp het andere kamp het licht in de ogen niet gunt. Omdat Bitcoin een initiatief van ‘de mensen’ is, is er geen centrale leiding die zegt in welke richting het moet gaan.
Opschroeven van de capaciteit versus richten op grote transacties
Het eerste kamp - onder aanvoering van Bitcoin pionier Roger Ver - ijvert voor het opschroeven van de capaciteit van de blocks. De leden noemen zich Bitcoin Unlimited. Door de datacapaciteit van een block te vergroten kunnen er meer transacties plaatsvinden. Op deze manier wordt betalen met Bitcoins weer goedkoper en sneller, twee belangrijke graadmeters en bovendien uitgangspunten van Bitcoin. Critici wijzen echter op hogere kosten door het gebruik van zwaardere servers. Ooit begonnen in kelders en op zolderkamers op gammele servers wordt Bitcoin steeds meer gecentraliseerd vrezen de tegenstanders. “Centralisatie zorgt voor minder veiligheid en minder democratie,” aldus Reggie Middleton, financieel analist en uitgesproken tegenstander van de plannen van Ver.
Het andere kamp bestaat uit leden van het centrale ontwikkelingsteam Bitcoin Core, ook wel Segregated Witness, afgekort tot SegWit. Zij zien een oplossing in het vrijmaken van capaciteit door te selecteren op grootte van transacties. De grootste transacties vinden plaats binnen de blockchain, kleinere transacties kunnen overgenomen worden door secundaire systemen, buiten de ultraveilige blockchain omgeving. Bitcoin als betaalmiddel voor kleine(re) transacties kan hierdoor mogelijk ten onder gaan. Ook deze oplossing bijt één van de oorspronkelijke uitgangspunten van Bitcoin, namelijk dat het democratisch moet zijn en beschikbaar voor iedereen.
Patstelling
Er is weinig ruimte voor nuance in de discussie. Waar Roger Ver door leden van zijn eigen kamp de ‘Bitcoin Jesus’ wordt genoemd, staat hij bij SegWit bekend als de ‘Bitcoin Antichrist’. Ver’s bondgenoot, de Chinese serverproducent Jihan Wu, krijgt het predikaat ‘Jihad Wu’ opgeplakt – compleet met een nep-twitteraccount waar hij wordt afgeschilderd als ISIS-terrorist. Beide kampen bevechten elkaar op online fora en beschuldigen elkaar over en weer van het produceren van nepnieuws, het inzetten van ‘trollen’ en het creëren van nep social media accounts om het andere kamp zwart te maken.
De patstelling die ontstaan is door de onenigheden, heeft uiteindelijk geleid tot de opvatting dat het misschien beter is als Bitcoin zich opsplitst. Beide kampen hebben een fundamenteel andere opvatting over Bitcoin. De aanhangers van Roger Ver zien de toekomst van Bitcoin als open en toegankelijk voor iedereen, waarmee je zowel een kop koffie als een auto kunt kopen. SegWit ziet Bitcoin meer als het ‘digitale goud’, een langetermijn waarde-opslag waar relatief weinig beweging in zit.
Een scheuring of splitsing wordt door Roger Ver niet direct als een probleem gezien. “Gebruikers kunnen zelf beslissen over de richting, competitie leidt alleen maar tot betere producten.” Tegenstanders van een splitsing – zoals eerder genoemde Reggie Middleton – zien een harde breuk echter als een klap voor de economische waarde van het Bitcoin netwerk als geheel.
Compromis
Nu is bekendgemaakt dat er toch een compromis gesloten is tussen de rivaliserende kampen. Vorige week werd de Bitcoin-gemeenschap het eens over veranderingen in de software, waardoor het aantal transacties per seconde wordt verhoogd. Die verhoging gaat verder dan SegWit wilde, maar is niet zo ongelimiteerd als Bitcoin Unlimited wilde. Dat er nu meer transacties per seconde kunnen worden uitgevoerd dan voorheen is positief voor de gebruikers en de handelaren. De bom die onder het Bitcoin netwerk lag is hiermee – voorlopig – onschadelijk gemaakt.