Wat maakt overkreditering zo’n complex en blijvend relevant thema in 2025? Michiel Claassen, advocaat bij FIZ advocaten en expert in financiële toezichtregelgeving, beantwoord deze vraag, tijdens het Hypotheken Event van Outvie, vanuit meerdere invalshoeken. Met zijn jarenlange ervaring en diepgaande kennis van wetgeving en praktijk, biedt hij een uniek perspectief op een onderwerp dat steeds in beweging is.
Wat is overkreditering eigenlijk?
Overkreditering is in de basis eenvoudig: het verstrekken van meer krediet dan een consument verantwoord kan dragen. Maar, zoals Claassen uitlegt, de uitdaging ligt in de details. "Het begrip overkreditering is een open norm", zegt hij. "In de Wet op het financieel toezicht staat dat kredietverstrekkers moeten waken voor overkreditering, maar wat dat precies inhoudt, blijft vaag."
Hoewel gedragscodes en regelingen zoals de Tijdelijke regeling hypothecair krediet enige richting geven, blijven er veel grijze gebieden. Het zijn bovendien minimumnormen. "Je ziet dat kredietverstrekkers met regelmaat interne acceptatiecriteria hanteren die strenger zijn dan wettelijk verplicht is", vertelt Claassen. "Maar wat als een consument een lening wél volgens de Nibud-normen kan dragen, maar niet voldoet aan die strengere interne criteria? Is dat dan overkreditering? En wat is dan de schade voor de consument?"
Van ongeschikte producten naar ict-uitdagingen
De risico’s van overkreditering zijn overigens niet nieuw. Claassen blikt terug op een periode waarin perverse prikkels hoogtij vierden. "In de beginjaren van deze eeuw werden er bijvoorbeeld leningen verstrekt op basis van self-certifying hypotheken. Mensen konden zelf hun inkomen opgeven zonder verdere controle. Dat leidde tot situaties waarin mensen veel meer leenden dan verantwoord was."
Maar de tijden zijn veranderd. "Tegenwoordig is het risico op overkreditering meer verschoven naar technische en ict-kwesties", legt hij uit. "Veel processen zijn geautomatiseerd, en als een generieke knop in een systeem niet goed staat ingesteld, kunnen honderden klanten onbedoeld overgekrediteerd raken."
Een voorbeeld is het gebruik van rekentools zoals de IBL-tool (Inkomensbepaling Loondienst), die brondata combineert om het inkomen van consumenten te berekenen. "Als er een fout zit in die data of in de tool zelf, kan dat grote gevolgen hebben", waarschuwt Claassen.
De invloed van fintech en AI
De toekomst van kredietverlening wordt steeds meer beïnvloed door technologische innovaties. Claassen ziet hierin zowel kansen als uitdagingen. "Fintech-tools, zoals die onder PSD2, maken het mogelijk om direct inzicht te krijgen in banktransacties. Dat kan het acceptatieproces enorm verbeteren, maar het roept ook vragen op over privacy", vertelt hij.
AI speelt eveneens een grote rol in deze ontwikkeling. "Besluitvorming wordt steeds vaker geautomatiseerd, maar hoe zorg je ervoor dat de algoritmes eerlijk en transparant zijn? Het spanningsveld tussen grondig onderzoek en privacybescherming wordt steeds groter."
De kracht van discussie
Voor Claassen is het Hypotheken Event niet alleen een kans om zijn inzichten te delen, maar ook om te leren van de ervaringen van anderen. "De zaal zit vol professionals die allemaal op hun eigen manier met overkreditering te maken hebben", zegt hij. "Ik ben benieuwd hoe zij omgaan met de balans tussen wettelijke normen en interne criteria, en de belangen van hun klanten. Het zou mooi zijn als er een echte discussie ontstaat."
Waarom je erbij moet zijn
Overkreditering is een onderwerp dat iedereen in de financiële sector raakt. Of je nu werkt bij een hypotheekverstrekker, in de compliance-afdeling of als financieel adviseur: de inzichten die je opdoet op het event bieden waardevolle handvatten om grip te krijgen op de uitdagingen van 2024 en daarna.
Wil jij weten hoe je je organisatie kunt voorbereiden op deze complexe thema’s? Of ben je benieuwd hoe fintech en AI de toekomst van kredietverlening zullen vormgeven? Zorg dat je erbij bent en meld je aan voor het Hypotheken Event.