Basel III is Europese wetgeving met als doel de financiële gezondheid van banken te waarborgen. Basel III bestaat in de basis uit een viertal (voor banken zeer impactvolle) maatregelen:
- een verhoging van het Tier-1 ratio (kernvermogen uitgedrukt als percentage van het vreemd vermogen) naar 7%
- invoering van een maximum op de ‘leverage-ratio’ (verhouding geleend vermogen / eigen vermogen)
- invoering van contra-cyclische kapitaalsbuffers
- invoering van liquiditeitsratio's.
Een sterk en veerkrachtig banksysteem is noodzakelijk voor duurzame economische groei. Dat komt door de centrale plaats van banken in de economie. Door middel van het toezichtraamwerk Basel III probeert de financiële sector zich stap voor stap te hervinden na de financiële crisis van de afgelopen jaren. In de periode tot aan 2019 zullen banken onder meer geleidelijk hun vermogens- en liquiditeitspositie moeten verbeteren. De kredietcrisis bracht pijnlijk aan het licht dat de huidige kapitaaleisen gesteld onder Basel II onvoldoende bleken te zijn. Gedurende de afgelopen jaren bleken banken risico's te lopen die door Basel II niet waren geïdentificeerd. De crisis toonde aan dat alleen kapitaal dat direct en volledig beschikbaar is, bruikbaar is voor het opvangen van verliezen. Helaas bleek dat veel banken dit onvoldoende beschikbaar hadden. Om dit in de toekomst te voorkomen wordt de komende jaren onder Basel III een Tier-1 ratio (kernvermogen uitgedrukt als percentage van het vreemd vermogen) van 7% ingevoerd.
Wanneer men handelt in bijvoorbeeld opties, futures of swaps, deelt men ook in het risico dat de onderliggende waarde loopt. Dit risico bleek bij partijen als Lehman Brothers, AIG en Bear Stearns zeer reëel. De ‘leverage ratio’ is de verhouding tussen geleend vermogen en de hoeveelheid eigen vermogen van een bank. Het Basel Comité wil een maximum stellen aan deze ‘leverage-ratio’ om te voorkomen dat een bank overmatige schuldposities opbouwt.
Daarnaast worden in Basel III belangrijke uitgangspunten geformuleerd met betrekking tot het opbouwen van contra-cyclische kapitaalsbuffers en de bewaking van de belangrijkste liquiditeitsratio's. Deze maatregelen op het gebied van risicodekking en kapitaaleisen zorgen ervoor dat de banken over voldoende eigen vermogen beschikken om tegenslag op te vangen.
De intentie is om de nieuwe voorstellen vanaf eind 2012 langzaam in te voeren tot zij in 2019 volledig ingevoerd zullen zijn.
Omdat de nieuwe eisen zorgen voor een stabielere banksector, worden de nieuw voorgestelde regels door de politiek omarmt. De voorstellen die het Basel Comité eind 2009 heeft gedaan, zullen zorgen voor een stabielere bankensector, doordat de banken beter in staat zullen zijn om verliezen op te vangen. Basel III heeft echter ook significante impact op banken, hun kapitaalopbouw, pricing en winstgevendheid. Bijvoorbeeld bij het verstrekken van hypotheken dient meer eigen vermogen aangehouden te worden. Dit maakt het uitzetten van een hypotheeklening duurder. Er zal goed gekeken moeten worden naar de wijze waarop de regels geïmplementeerd worden, om te voorkomen dat het verkrijgen van meer eigen vermogen leidt tot ongewenste neveneffecten op de opkrabbelende wereldeconomie. Daarnaast gaat Basel III niet alleen over de liquiditeitsratio's of de leverage van banken, maar betreft het ook nieuwe eisen op het gebied van data en rapportage, welke zeer impactvol (kunnen) zijn voor banken.