Beleggingsfondsen zijn organisatorische eenheden die op basis van een afgesproken beleggings- en risicoprofiel de inleg van klanten beleggen. Een beleggingsfonds is in feite een ‘verzamelpunt’ voor beleggers. In een beleggingsfonds komt het geld van alle in het betreffende fonds investerende beleggers samen en wordt als totaal belegd. De beleggingsspecialisten van een beleggingsfonds stellen op basis het beleggingsprofiel en hun kennis en verwachtingen van de markt de juiste mix samen. Zij doen dit door de markten voortdurend te monitoren en te analyseren. Het geld van een beleggingsfonds wordt beheerd door een fondsmanager - of soms een team van managers. Zij beslissen of bijvoorbeeld aandelen in Bedrijf A moeten worden gekocht en/of aandelen in Bedrijf B moeten worden verkocht. Om een beleggingsfonds te beginnen, is toestemming nodig van de Autoriteit Financiële Markten. Deze houdt toezicht op het fonds en de manager.
Beleggingsfondsen zijn er in vele soorten, mate en risicoprofielen. Er is een groot aantal beleggingsfondsen op de markt, met een grote variëteit aan objecten waarin belegd wordt. De meeste banken bieden een gerichte set aan beleggingsfondsen aan waarin zij geloven. Enige voorbeelden: alleen belegging in aandelen (aandelenfonds), alleen obligaties (obligatiefonds), zowel obligaties als aandelen, aandelen in winkelcentra, aandelen in zeeschepen, aandelen in technologie-ondernemingen, wel of niet gedeeltelijk met geleend geld gefinancierd, alleen in Europa, alleen in de Verenigde Staten, het Verre Oosten etc. . Ook de online beleggingsfondsen zijn steeds meer in opkomst. Hier kan men makkelijk, tegen lage kosten en vaak via internetbankieren op instappen.
Beleggingsfondsen kunnen zowel voor particuliere beleggers bestemd zijn als voor institutionele beleggers (of beide). Beleggingsfondsen zijn aantrekkelijk voor klanten, omdat via beleggingsfondsen het ingelegde geld door beleggingsprofessionals wordt belegd, de klant sturing geeft op basis van het gewenste beleggingsprofiel, men vaak variabel en periodiek kan inleggen en de instapkosten meestal beperkt zijn. Particuliere beleggers kunnen door een deelname in een beleggingsfonds een spreiding van hun beleggingsportefeuille bereiken die anders slechts met een aanmerkelijk groter vermogen te bereiken valt.
Beleggen kan om verschillende reden doen, zoals bijvoorbeeld kapitaal opbouwen voor het aflossen van je hypotheek, het financieren van de studie van je kinderen of het opbouwen van een mooi extra pensioen.
Een beleggingsfonds is veelal gekoppeld aan een beleggingsrekening van de klant. Op deze rekening staan de waarden die de beleggingen vertegenwoordigen geregistreerd. Het openen van deze rekening vindt vaak automatisch bij het instappen in een beleggingsfonds plaats.