KAS: 5 modellen versterken bestuur pensioenfondsen

De Eerste Kamer heeft ingestemd met de nieuwe governance wetgeving voor pensioenfondsen: de Wet versterking bestuur pensioenfondsen. Ieder pensioenfonds-bestuur wordt vanaf 1 juli 2014 geacht deskundig en ‘in control’ te zijn, zodat het in staat is alle belangen van de stakeholders op evenwichtige wijze af te wegen. Daarvoor moet een keuze worden gemaakt uit vijf bestuursmodellen. KAS Bank zet de uitgangspunten en bestuursmodellen uiteen.

Uitgangspunten

De wetgever is van mening dat het huidige bestuursmodel van pensioenfondsen niet langer houdbaar is gezien de financieel en economisch onrustige omstandigheden en de gestelde deskundigheidseisen. De nieuwe Wet versterking bestuur pensioenfondsen past het governance model van pensioenfondsbesturen aan op het punt van deskundigheid, toezicht en verantwoording. De volgende uitgangspunten staan hierbij centraal:

• Versterking van de deskundigheid van het bestuur door ook externe deskundigen in het bestuur plaats te laten nemen
• Adequate vertegenwoordiging van alle risicodragers doordat de risico’s steeds meer richting deelnemers en pensioengerechtigden verschuiven, en
• Vergroting van de slagvaardigheid door de taken en organen te stroomlijnen.

Bestuursmodellen

De wet bevat vijf bestuursmodellen waaruit straks gekozen kan worden. Het pensioenfondsbestuur kiest zelf het bestuursmodel, maar moet daarbij rekening houden met de voorkeuren van sociale partners die over de pensioenregeling gaan. De bestuursmodellen zijn:

1. Onafhankelijke model

In het onafhankelijke model bestaat het bestuur volledig en ten minste uit twee onafhankelijke externe bestuurders die geselecteerd zijn op hun deskundigheid en competenties. Daarnaast wordt een belanghebbendenorgaan opgericht bestaande uit alle belanghebbenden (werkgevers, werknemers en pensioengerechtigden of, in het geval van beroepspensioenfondsen, beroepsgenoten) met goedkeuringsrechten om de onafhankelijke professionals bij te sturen.

2. Paritair model

In dit model bestaat het bestuur  uit vertegenwoordigers van de belanghebbenden, maar ook met de mogelijkheid van maximaal twee externe deskundigen. Om te voorkomen dat bij 'vergrijsde' fondsen gepensioneerden meer zetels krijgen dan werknemers geldt een maximale representatie van 25%. Het bestuur legt verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid. In het paritaire model wordt de deelnemersraad vervangen door een deelnemers- en pensioengerechtigdenraad. Dit omdat de pensioengerechtigden nu zeggenschap hebben in plaats van medezeggenschap.

3. One-tier board

In dit gemengde model is sprake van één orgaan waarin zowel bestuur (uitvoerende bestuurders) als toezicht (niet-uitvoerende bestuurders) zitting hebben. De voorzitter behoort tot het niet-uitvoerende deel van het bestuur. Er zijn drie varianten van de ‘one tier board’:

• Paritair – de uitvoerende bestuurders bestaan uit vertegenwoordigers van de belanghebbenden. Van de niet-uitvoerende bestuurders zijn er ten minste drie externe deskundigen.
• Onafhankelijk – de uitvoerende bestuurders zijn externe deskundigen. De niet-uitvoerende bestuurders zijn ten minste drie externe deskundigen.
• Omgekeerd – de uitvoerende bestuurders zijn externe deskundigen en de niet-uitvoerende bestuurders zijn vertegenwoordigers van de belanghebbenden. In dit model is een onafhankelijke voorzitter, die geen belangenvertegenwoordiger is, verplicht.

Verantwoording

Als pensioenfondsen kiezen voor het gemengde model waarin het bestuur niet wordt gevormd door vertegenwoordigers van de belanghebbenden, krijgen zij te maken met een nieuw orgaan, het belanghebbendenorgaan. In de andere modellen wordt een verantwoordingsorgaan ingesteld. Het bestuur legt aan dit orgaan verantwoording af over het gevoerde beleid.

Intern toezicht

Voor het intern toezicht is bepaald dat alle pensioenfondsen over drie jaar een Raad van Toezicht (RvT) hebben ingesteld. Voorlopig is dit intern toezichtsorgaan alleen verplicht voor bedrijfstakpensioenfondsen. Ondernemingspensioenfondsen werken met een visitatiecommissie. De RvT zal benoemings- en ontslagrecht krijgen voor bestuursleden.