Kamer stemt tegen verplichte verklaring studieschuld bij aanvraag hypotheek

Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde vorige week tegen een wetsvoorstel voor het verplicht aanleveren van een verklaring van studieschuld bij het aanvragen van een nieuwe hypotheek. Volgens diverse politici omdat bij de invoering van het leenstelsel in 2015 dit beloofd is. Specialisten stellen echter dat de politiek de problemen voor zich uitschuift en consumenten de mogelijkheid geeft om meer krediet aan te vragen dan ze wellicht kunnen dragen. 

Studieschuld en het aanvragen van een hypotheek. Ze blijven onlosmakelijk met elkaar verbonden én onderwerp van discussie op verschillende niveaus. De gemiddelde studieschuld van Nederlandse studenten na afstuderen bedraagt zo’n €14.000. In tegenstelling tot de meeste andere schulden staat de studieschuld niet geregistreerd bij het BKR. De informatie is dus vrij op te vragen door kredietverstrekkers. Studieschuld zit echter al vele jaren in een grijs gebied, waar hypotheekaanvragers regelmatig gebruik dan wel misbruik van maken. 

Om consumenten te beschermen tegen overkreditering stelde minister Ollongren, die onder meer de portefeuille Wonen beheert, een wet voor om starters te verplichten een DUO-verklaring aan te leveren bij de hypotheekaanvraag. Een verklaring over het wel of niet hebben van een studieschuld en de eventuele hoogte ervan. Het voorstel werd tamelijk resoluut verworpen: meer dan tweederde stemde tegen. De tegenstemmers stellen dat in 2015, toen het sociaal leenstelsel ingesteld werd, aan studenten beloofd is dat de schuld niet geregistreerd zou worden. Als een soort wisselgeld. Partijen als de Hypotheekshop en Vereniging Eigen Huis (VEH) betreuren de uitkomst en stellen dat de uitkomst overkreditering in de hand werkt. Ze zien graag dat de minister doorzet met haar plannen. 

‘Tweede Kamer inconsequent’

VEH omschrijft het dilemma dat bij veel starters speelt: simpelweg niet de waarheid spreken maar wel een huis kunnen kopen met het risico op overkreditering of anderzijds wel de waarheid spreken en het huis niet kunnen kopen. De uitkomst van de stemming houdt dit dilemma in stand, stelt de organisatie. VEH deed ook onderzoek naar hoe kredietverstrekkers dit dilemma aanvliegen. Van de 31 onderzochte hypotheekaanbieders vraagt de helft om een eigen verklaring van de studieschuld. Schuld verzwijgen is eenvoudig, omdat het op korte termijn geen consequenties heeft. Ongeveer 30% vraagt wel om een formele verklaring van DUO over de schuldenpositie van de hypotheekaanvrager in kwestie. VEH noemt de Tweede Kamer ‘inconsequent’ met betrekking tot de opvatting dat consumenten veilig en verantwoord moeten lenen. 

Ook de Hypotheekshop heeft zo zijn bedenkingen over de uitkomst van de stemming. Die stelt dat het kunnen verzwijgen van studieschulden een averechts effect heeft. Door overkreditering kunnen betalingsproblemen ontstaan of NHG keert bijvoorbeeld minder uit bij een gedwongen woningverkoop. Vanwege het leenstelsel zal het grootste deel van de studenten een studieschuld opbouwen. De Hypotheekshop verwacht dat door dit toegenomen risico voor geldverstrekkers mogelijk ook de tarieven van hypotheekaanbieders gaan stijgen: “In de poging om afgestudeerden te helpen bereikt de politiek juist het omgekeerde.”