Vergrijzing zorgt mogelijk voor stuurloze bedrijven
Hoewel ruim twee op de drie Nederlandse ondernemers binnen tien jaar wil stoppen met ondernemen, heeft een groot deel nog geen helder beeld van de gewenste bedrijfsopvolging. Dat blijkt uit de nieuwe Sectorprognose van ABN AMRO, gebaseerd op onderzoek dat de bank samen met Ipsos uitvoerde onder ruim 500 ondernemers.
Zo komt uit het onderzoek naar voren dat 22% van de groep die binnen tien jaar wil stoppen, geen concrete plannen heeft voor bedrijfsopvolging. Tegelijkertijd is 20% wel op zoek, maar is er nog geen opvolger in beeld.
ABN AMRO waarschuwt dat door het uitblijven van een soepele bedrijfsoverdracht en de vergrijzing het risico op waardeverlies steeds groter wordt. Zo is nu bijna 13% van de ondernemers 65-plusser, tegenover 7% in 2010. In sectoren met relatief veel oudere ondernemers – zoals landbouw, retail en industrie – neemt dit risico toe.
Ook in sectoren waar familiebedrijven domineren, vergroot het niet tijdig starten met opvolgingsplannen de kans op bedrijfsbeëindiging en verlies van kennis, banen en kapitaal. Deze 300.000 familiebedrijven zijn goed voor ruim 30% van alle banen in Nederland en voor bijna 30% van de toegevoegde waarde van het (niet-financiële) bedrijfsleven.
Beren op de weg
Er zijn verschillende drempels die een tijdige opvolging in de weg staan. Zo hebben veel ondernemers moeite met het vaststellen van de bedrijfswaarde, het doorgronden van juridische en fiscale regels en het loslaten van hun bedrijf. Deze emotionele binding en onzekerheid over de toekomst maken het extra complex.
Hoewel overdracht in de familie nog veel voorkomt, kijken ondernemers ook naar andere vormen van opvolging. Zo kiezen zij vaker voor alternatieven, zoals een managementbuy-out of -buy-in, een employeebuy-out of verkoop aan strategische kopers. Desondanks willen jongere generaties steeds minder vaak het familiebedrijf voortzetten, waardoor steeds meer ondernemers naar dergelijke alternatieven zoeken.
De onderzoekers leggen daarnaast uit dat een gefaseerde overdracht een manier is om de overdracht soepeler te laten verlopen en financiële risico’s te beperken. Zo’n overgangsfase kan volgens hen helpen om de effecten van verslechterende economische omstandigheden te verkleinen en kopers in staat te stellen de overname stapsgewijs te financieren.
Besef komt te laat
Ondanks de vele uitdagingen zijn de vooruitzichten volgens ABN AMRO voor veel sectoren positief, mits ondernemers op tijd maatregelen nemen. Succesvolle bedrijfsopvolging helpt niet alleen de ondernemer, maar draagt óók bij aan het behoud van banen, regionale economieën en de productiviteit van Nederland.
De bank benadrukt daarom dat tijdige planning cruciaal is om risico’s te beperken en de continuïteit te waarborgen. “Ondernemers doen er goed aan verschillende scenario’s te overwegen”, legt sectoreconoom Gerarda Westerhuis uit. “De bedrijfsoverdracht stap voor stap te organiseren en zowel interne als externe kandidaten in kaart te brengen.”
“Veel ondernemers beseffen te laat hoe complex bedrijfsopvolging kan zijn”, vervolgt ze. “Door vroeg te beginnen, kunnen zij alle relevante opties onderzoeken. Dat biedt hen daarnaast de mogelijkheid om tijdig inzicht te krijgen in de bedrijfswaarde en fiscale mogelijkheden te verkennen.”
