Pinnen is beter voor het milieu dan betalen met contant geld. Dat is de conclusie van een niet alledaags onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB) naar de milieu-effecten van verschillende manieren van betalen. Pinnen kost energie door de productie van pinapparaten en het stroomverbruik, contant geld vooral door vervoer en noodzakelijke winning van delfstoffen.
De stormachtige opkomst van cashless betalen kan niemand ontgaan. Waar mensen vroeger nog weleens met een beteuterd gezicht een terras verlieten omdat pinnen niet mogelijk was, is het tegenwoordig liever pinnen dan contant. Gemak, snelheid en veiligheid worden vaak genoemd als voorname katalysators voor de groei van het aantal cashless betalingen. Onderzoek van DNB toont nu aan dat er ook een voordeel wordt behaald op het gebied van milieu.
Ter vergelijking, één pintransactie belast het milieu evenveel als een 8 watt spaarlamp die anderhalf uur brandt. De belasting van één contante betaling ligt op het niveau van dezelfde spaarlamp die twee uur brandt. Een snelle conclusie is dat contant betalen meer belastend is voor het milieu dan een pintransactie.
Waar zit die belasting dan exact in? Bij pinnen gaat het vooral om twee dingen. Ten eerste de productie van de pin-terminals. Vaak zijn die dingen van plastic. Mits ze van gerecycled materiaal zijn vervaardigd valt hier dus nog wat te winnen. De tweede grote factor is de stroom die gemoeid is met het verrichten van pintransacties. De meeste pin-terminals staan bovendien 24 uur per dag aan. Ook als de winkel niet open is. Tot stroomverbruikers moeten ook datacenters gerekend worden, die de betalingen uiteindelijk verwerken.
Voor contant betalen ziet het taartdiagram er heel anders uit. Vervoer zorgt voor het leeuwendeel van de belasting voor het milieu. Iedereen kent ze wel en de meesten zullen ook het ronkende geluid herkennen van een optrekkende geldtransportwagen. Vanwege de inhoud zijn ze heftig bepantserd. Een zwaar pantser vereist een zware motor en een zware motor vereist op zijn beurt weer veel brandstof, meestal diesel. Productie van de munten is een goede tweede. De winning van koper en nikkel kent substantiële CO-2 uitstoot. Bovendien zijn er wellicht duurzamere toepassingen waarvoor de delfstoffen beter gebruikt kunnen worden. Het draaiende houden van geldautomaten is de derde factor van betekenis.
Duurzame maatregelen
Al met al is contant betalen gemiddeld genomen ongeveer een derde belastender voor het milieu dan cashless betalen. Relatief klinkt dat als substantieel. In absolute getallen maakt het verschil echter niet heel veel indruk. Pinbetalingen en contant afrekenen dragen gezamenlijk in totaal voor 0,015% bij aan de CO-2 uitstoot van de Nederlandse economie.
Toch is het alleen al van symbolische waarde om te werken aan maatregelen die de belasting voor het milieu kunnen verminderen. En daarbij, alle beetjes helpen. DNB noemt verschillende maatregelen. Het gebruik van duurzame energie voor datacenters en voor geldautomaten, minder geldautomaten, zuiniger motoren voor geldtransportwagens en vermindering van de muntenproductie zijn er een aantal.