Ondanks de invoering bijna twee jaar geleden van de Europese richtlijn PSD2, is er maar weinig veranderd in het Nederlandse betaallandschap, vindt Maurice Jongmans, CEO van Online Payment Platform en voorzitter van de VBIN (Verenigde Betaalinstellingen Nederland).
Het is bijna twee jaar geleden dat PSD2, de nieuwe Europese richtlijn voor betaaldiensten in Nederland van kracht werd. Deze regelgeving moest onder meer zorgen voor meer concurrentie en innovatie en de drempels voor nieuwe toetreders op de betalingsmarkt wegnemen.
Jongmans: “Toch is er nog maar relatief weinig veranderd in het betaallandschap. Hoe kan het dat grote innovaties van nieuwe toetreders vooralsnog uitblijven en de grote belofte van PSD2 nog steeds niet wordt waargemaakt?”
“Vooral de verwachtingen voor nieuwe dienstverleners op het gebied van rekeninginformatie, de Account Information Service Providers (AISP) en betaalinitiatiedienstverleners, ofwel Payment Initiation Service Providers (PISP) waren hooggespannen. Er zijn veel interessante initiatieven te bedenken waar men mee zou kunnen komen. Om echter als AISP of PISP te mogen opereren en in opdracht van de rekeninghouder betalingen uit te voeren en de transactiegegevens in te zien, is een vergunning nodig van de Nederlandsche Bank.”
Vergunningstraject is tergend langzaam
“Daar zit ook direct het eerste probleem. Dit vergunningstraject verloopt namelijk tergend langzaam. Eigenlijk liep Nederland vanaf de start al achter. Toen de wetgeving in februari 2018 in werking trad, moest dit vervolgens in Nederland nog in nationale wetgeving worden omgezet. Dit duurde maar liefst een jaar. Verder zijn de vergunningstrajecten die starters op de markt moeten doorlopen erg lang. Je kunt hele mooie ideeёn hebben, maar als er na een half jaar nog geen vergunning is, kun je weinig doen. Je komt dan terecht in een soort vacuüm.”
“Het is veelzeggend dat dit traject in andere Europese landen veel makkelijker gaat. Het is goed dat er in Nederland veel aandacht wordt besteed aan het afgeven van een vergunning, maar je hoeft niet altijd te gaan voor het zwaarste proces. Je ziet hetzelfde gebeuren in de wereld van cryptodienstverleners.”
Functionaliteit niet baanbrekend
“Zodra organisaties wel een vergunning hebben, zie je dat die nieuwe diensten niet goed van de grond komen. Dit komt deels omdat de dienstverlening van een PISP erg lijkt op betalingen via iDEAL. In Nederland is iDEAL zo goed ontwikkeld dat er slechts een beperkt voordeel is om een soortgelijke betaling op een andere manier te organiseren. Een PISP use case die in de praktijk wel succesvol kan zijn, is het kunnen inplannen van een iDEAL-betaling. Hiervoor hebben we bij Online Payment Platform bijvoorbeeld een al pilot uitgevoerd met het CJIB. Ook kun je een terugkerende iDEAL-betaling instellen of een ‘mandje’ met betalingen klaarzetten. Denk bijvoorbeeld aan het betalen van een vakantie in verschillende termijnen. De betalingen kunnen hiervoor als één link in de betaalomgeving van de klant worden gezet die deze in één keer kan goedkeuren en inplannen. Het extra gemak voor de gebruiker is hier het grote voordeel.”
API van banken niet gebruiksvriendelijk
“Om als AISP of PISP toegang te krijgen tot transactiegegevens en betalingen te mogen uitvoeren, is het nodig om een API van de bank te koppelen. De manier waarop banken die API hebben ingericht, vormt een derde barrière voor de belofte van PSD2. Allereerst verschillen de API’s per bank heel erg, ondanks dat ze soms dezelfde standaard zeggen te gebruiken. Dat maakt het al ingewikkeld. Verder blijken ze veelal niet goed te werken. Banken werpen daarmee een extra drempel op om hier snel en probleemloos mee aan de slag te kunnen. Zo krijg je dikwijls met ingeplande PISP-betalingen niet de juiste status teruggekoppeld. Dit gaat ten koste van het vertrouwen van de gebruiker. Ook het gebruiksgemak waarmee een betaling kan worden goedgekeurd door de gebruiker moet bij veel banken nog sterk worden verbeterd.”
“De barrières waar AISP’s en PISP’s mee te maken krijgen, betekenen gelukkig niet dat er in Nederland helemaal nog geen vruchten worden geplukt van PSD2. Veel initiatieven zijn echter niet heel verrassend en richten zich vooral op huishoudboekjes en diensten voor abonnementbeheer. Een oplossing die wel innovatief is en een maatschappelijk belang dient is Buddy Payment. Hierbij wordt data gebruikt om mensen te helpen bij het beter beheren van hun budget en schulden te verminderen. Deze app wordt momenteel door 10 gemeenten getest.“
PDS2, de belofte van 2022
Jongmans besluit: “Het beeld dat ik in 2018 had van de mogelijkheden van PSD2 is niet veranderd. De mate waarin er in de tussentijd nieuwe initiatieven op de betaalmarkt zijn ontwikkeld, is wel teleurstellend. De belofte die er gloorde voor PSD2 is niet verdwenen. Inmiddels heb ik wel mijn verwachting bijgesteld en is mijn hoop gevestigd op 2022. Maar dan verwacht ik ook echt dat we interessante en vernieuwende toepassingen gaan zien.”