De financiële sector heeft een cruciale rol bij de verduurzaming van de economie. Marketinguitingen bevatten dan ook vaak duurzaamheidsclaims: teksten die – bijvoorbeeld – suggereren of de indruk wekken dat een product of activiteit een positieve, minder of geen invloed heeft op het milieu. “Zet klanten niet op het verkeerde been”, waarschuwt de Autoriteit Financiёle Markten. “Wees concreet en onderbouw de claims.” De toezichthouder geeft ook handvatten. Dit artikel is eerder verschenen in Bank | Wereld Online, een uitgifte van de Nederlandse Vereniging van Banken.
“Duurzaamheid is voor ons van groot belang”, schrijft een financiële marktpartij op zijn website. Want er liggen zonnepanelen op het dak van het hoofdkantoor. Voor een dergelijke duurzaamheidsclaim zou de AFM de marktpartij waarschijnlijk op de vingers tikken.
Het positieve effect van de zonnepanelen is namelijk te verwaarlozen als je het afzet tegen de CO2 -uitstoot die de marktpartij veroorzaakt met haar beleggingen. Zolang daar niets concreets over wordt gemeld op dezelfde webpagina, krijgt de bezoeker geen representatief beeld van het duurzaamheidsbeleid.
Groeiende rol duurzaamheid
Het voorbeeld komt uit de in oktober 2023 verschenen Leidraad duurzaamheidsclaims van de AFM. De leidraad biedt handvatten voor het maken van duurzaamheidsclaims door financiële ondernemingen oen pensioenuitvoerders.
“Aanleiding voor de leidraad is de groeiende rol van duurzaamheid bij keuzes van klanten en deelnemers,” zegt Raoul Köhler, coördinator sustainable finance en beleidsadviseur bij de AFM. “Uit eigen onderzoek weten we dat klanten vooral kijken naar marketinginformatie als ze duurzaamheidsaspecten willen meenemen in hun keuze voor een product.”
Bewust
“Er is weliswaar veel nieuwe regelgeving over de manier waarop informatie moet worden verstrekt. Maar de meeste klanten klikken niet door naar de bijbehorende documenten en laten zich leiden door wat ze op de website zien. Ze moeten erop kunnen vertrouwen dat de duurzaamheidsclaims eerlijk zijn en in lijn met hun verwachtingen.”
Tegelijkertijd groeit het aantal duurzaamheidsclaims. We gaan er niet vanuit dat instellingen bewust klanten misleiden of informatie achterhouden’, vult AFM senior toezichthouder Elisabeth Ferf aan: “Het gaat erom dat je je bewust bent van hoe informatie overkomt op een buitenstaander die de materie minder kent. Dat vereist zorgvuldigheid. Daarmee kan de leidraad helpen.”
Onze uitleg van overkoepelde norm
Köhler: “De leidraad biedt richting aan het gebruik van duurzaamheidsclaims, met als basis drie uitgangspunten. Een duurzaamheidsclaim moet ‘Juist, representatief en actueel’ zijn, ‘concreet en goed onderbouwd’ en tot slot ‘begrijpelijk, passend en vindbaar.’"
"De uitgangspunten zijn geformuleerd op basis van eigen onderzoek naar verwachtingen en gedrag van klanten en deelnemers, eerdere beleidsuitingen, zoals de AFM Beleidsregel Informatieverstrekking, en duiding van regelgeving door de Europese Commissie en Europese toezichthouders."
"Het traject werd afgesloten met een consultatieronde. De leidraad is eigenlijk een heel logisch verhaal, niet iets geks dat we van de sector vragen. Het is onze uitleg van de overkoepelende norm. We proberen duidelijk te maken waar het mis kan gaan en hoe het beter kan.”
Slechte en goede voorbeelden
De uitgangspunten zijn gelardeerd met voorbeelden van onjuiste claims en good practices die zijn geïnspireerd op de praktijk. Köhler: “Neem de marktpartij die op de hoofdpagina van haar website een afbeelding plaatst van een regenwoud. Terwijl blijkt dat dezelfde marktpartij relatief veel belegt in palmolie en ondernemingen die regenwouden kappen voor de productie. De suggestie van de foto rijmt niet met de daadwerkelijke impact op regenwouden en kan de klant dus op het verkeerde been zetten."
"Een goed voorbeeld geeft de marktpartij die zegt dat in 2040 alle investeringen CO2-neutraal zullen zijn. Het bedrijf geeft tussendoelen en beschrijft welke stappen het wil zetten of, waar dat nog niet duidelijk is, wanneer het daarover zal communiceren."
Onderbouwen
Zorg dat je een duurzaamheidsclaim kunt onderbouwen, is onze belangrijkste boodschap, aldus Köhler: "Je hoeft niet alles te weten om de klant goed te informeren. Ontbreekt het aan data bijvoorbeeld, denk dan twee keer na of je de claim wel mag maken."
"En wees transparant. Duurzaamheidsclaims door financiële ondernemingen moeten al voldoen aan generieke informatieverstrekkingsnormen uit de Wet op het financieel toezicht (Wft). Informatie moet correct, duidelijk en niet-misleidend zijn. Voor pensioenuitvoerders geldt dat informatie volgens de Pensioenwet correct, duidelijk en evenwichtig moet zijn.”
Hulpmiddel
Op de vraag of de leidraad iets toevoegt aan bestaande regelgeving antwoordt Köhler: “De leidraad heeft niet de status van wet- en regelgeving maar is een hulpmiddel om op een correcte manier informatie te verstrekken over het relatief nieuwe onderwerp duurzaamheid. De leidraad introduceert dus geen nieuwe verplichtingen, maar bevat handvatten voor juiste omgang met de bestaande informatieverstrekkingsnormen. In dat opzicht verandert er niet veel.”
Het toezicht op het volgen van de leidraad zal onderdeel zijn van ons reguliere toezicht op informatieverstrekking, vult Ferf aan: “Het ligt voor de hand dat we dit thematisch gaan oppakken. Dus niet links en rechts een brochure bekijken, maar bijvoorbeeld een aantal partijen selecteren om hun claims te bekijken. En de uitkomsten vervolgens breed terugkoppelen naar de sector.”
Leg het uit
Op de vraag wat vervolgens de sancties kunnen zijn, antwoordt Ferf: “Op de leidraad kunnen we niet handhaven, omdat het geen wet- en regelgeving is. Maar het zijn wel de uitgangspunten van hoe wij naar de regelgeving kijken. Een partij kan niet achteraf zeggen: we wisten niet wat daar en daarmee bedoeld werd. Dat staat nu duidelijk in de leidraad. Dus als wij vinden dat een bank of marktpartij echt misleidende informatie geeft over duurzaamheid, dan beroepen we ons op de wet- en regelgeving. Wanneer passend, blijven wij in eerste instantie het gesprek aangaan.”
De leidraad is voorlopig toekomstbestendig, volgens de toezichthouder. Köhler: “Financiële instellingen kunnen er even mee vooruit. We schrijven niet voor wat duurzaam is en wat niet. We laten wel zien hoe je zo concreet mogelijk je claim zo goed mogelijk kunt onderbouwen. Leg het uit, dan ben je al een heel eind. Hang de uitgangspunten desnoods boven je bureau.”