'Digitale euro moet echt meerwaarde hebben voor consumenten en bedrijven, de Nederlandse economie en het betalingsverkeer'

Een digitale euro, die is er toch al? Dat zal de reactie van mening consument zijn; de euro’s op zijn bankrekening vinden immers prima hun weg in het veelal digitale betalingsverkeer. Toch is er nog geen sprake van een ‘echte’ digitale euro. De huidige ‘digitale euro’ is immers privaat. Een claim van de consument op zijn bank en niet op de centrale bank, aldus Maurits de Nerée tot Babberich van de Nederlandse Vereniging van Banken. Dit artikel is eerder verschenen in Bank | Wereld Online, een uitgifte van de Nederlandse Vereniging van Banken.

Het afgelopen jaar stond in het teken van onderzoek van Europese Centrale Bank naar een publieke digitale euro. In 2023 moet het ontwerp op hoofdlijnen gereed zijn en de wettelijke basis gelegd.

“De huidige ‘digitale euro’- euro’s op een bankrekening – zijn uitgegeven door banken en zijn daarmee een claim van de consument op de bank. Daarnaast is er cash geld - euromunten en -biljetten, uitgegeven door de Europese Centrale Bank. De digitale euro is het digitale equivalent van cash geld: een betaalmiddel, uitgegeven door de Europese Centrale Bank (ECB). In vakjargon: Central Bank Digital Currency (CBDC)."

Wat zijn volgens de ECB redenen om te denken aan een digitale euro?

“Ten eerste minder afhankelijkheid van de digitale munten van buitenlandse bedrijven, zoals Facebook/Libra of grote platformbedrijven. Of de Chinese e-yuan. Digitale munten van zulke grote partijen zouden de monetaire autonomie van de euro kunnen aantasten.

"Ten tweede zou de digitale euro kunnen bijdragen aan één gezamenlijk Europees betaalsysteem voor kaart- en online betalingen. Dat is er nu nog niet; Europa kent veel betaalmiddelen en -mogelijkheden. Dat betekent dat we veel gebruikmaken - en dus afhankelijk zijn - van andere infrastructuren. Bijvoorbeeld van de Amerikaanse partijen bij debit- en creditcardbetalingen (of alternatief kaartbetalingen)."

"Derde reden voor een digitale euro is wat de ECB het ‘monetaire anker’ noemt: het consumentenvertrouwen in betaalmiddelen. Het gebruik van cash neemt in heel Europa snel af, ten faveure van private digitale betaalmiddelen. De centrale bank stelt dat het vertrouwen in het betalingsverkeer en geldstelsel deels komt vanwege de beschikbaarheid van publiek geld in het betalingsverkeer. Vandaar dat ze willen komen met een digitale euro.”

Hoe ziet het tijdspad eruit?

“In 2022 startte de ECB een onderzoeksfase: hoe moet een digitale euro eruitzien, hoe moet hij gaan werken en hoe moeten mensen die euro in bezit krijgen en gebruiken? Er zijn dat jaar zogeheten ‘deelkeuzes’ gemaakt. In de zomer van 2023 komt de ECB naar verwachting met een ontwerp-op-hoofdlijnen voor de digitale euro."

"Ook komt de Europese Commissie in juni met een voorstel voor een wettelijke basis om de digitale euro überhaupt mogelijk te maken. De munt is immers een fundamentele wijziging van het financiële stelsel. Daarna moet het politieke besluit in Europa vallen of de digitale euro er ook daadwerkelijk komt.”

Wat is in grote lijnen het standpunt van Nederlandse banken?

“De introductie van een digitale euro is erg complex. Niet alleen juridisch, maar juist ook praktisch. Aan het huidige digitale betalingsverkeer ligt decennia aan ontwikkeling en jurisprudentie ten grondslag. Daarnaast lijkt de functionaliteit van de digitale euro grote overlap te kennen met de huidige private betaalmiddelen die consumenten nu al gebruiken - en dus ook concurrerend met private oplossingen."

"De maatschappelijke impact zal fors zijn, dus er is een breed politiek-maatschappelijk debat nodig voor een goede afweging, vinden banken. Ook voor banken zal de impact potentieel groot zijn. De digitale euro levert mogelijk risico’s op, wat kan leiden tot financiёle instabiliteit. Zulke risico’s moeten helder zijn, zodat er geen overhaaste besluiten worden genomen.”

“Banken vinden het belangrijk om als kennisleider aanwezig te zijn in dit debat. Vooral omdat er bij de ontwikkeling van de digitale euro zwaar geleund wordt op de kennis en kunde over het huidige betalingsverkeer – nu nog het domein van banken en betaalinstellingen. Wat we vooral vinden: de digitale euro moet echt meerwaarde hebben voor consumenten en bedrijven, voor de Nederlandse economie en voor het betalingsverkeer.”

Hoe dragen banken concreet bij aan het debat?

“Dat doen we onder meer door het delen van onze expertise over digitaal betalingsverkeer. Zo publiceerde de Nederlandse Vereniging van Banken whitepapers over vier onderwerpen die in onze ogen van belang zijn in het debat."

"Een paper over het belang van een wettelijk kader voor een digitale euro; een paper dat een pleidooi is voor de wholesale digitale euro naast de retail variant die nu in onderzoek is. En een paper over de kansen voor innovatie. Nederlandse banken zijn vóór vernieuwing en verbetering van de Europese betalingsinfrastructuur."

"Dus als je toch komt met een nieuw betaalmiddel, dan moet het echt meerwaarde hebben voor de consument wil het middel ook worden gebruikt. En last but not least: een paper waarin we bepleiten dat de digitale euro een politiek besluit is. Er moet zorgvuldig worden afgewogen – in een breed publiek-privaat debat - of de digitale euro het enige en het juiste antwoord is voor de genoemde beleidsdoelen.”