ABN AMRO: meerderheid Nederlanders niet bekend met circulaire economie

Driekwart van de Nederlanders heeft in het geheel nog nooit gehoord van de term ‘circulaire economie’. Slechts minder dan een tiende (9%) kan exact uitleggen wat het betekent. Dat blijkt uit onderzoek dat ABN AMRO heeft laten uitvoeren. Volgens ABN AMRO opmerkelijk, omdat het merendeel van de Nederlanders (70%) zich wel zorgen maakt over uitputting van grondstoffen op de aarde.

Het is de laatste dag van de week van de circulaire economie. Een term die steeds vaker langskomt, vooral in abstracte vergezichten maar ook steeds vaker in de wereld om ons heen. Lang niet iedere Nederlander kent de term al. Sterker, driekwart heeft nog nooit gehoord van het begrip circulaire economie. De circulaire economie is gericht op het behoud van waarde van grondstoffen die aanvankelijk in de economische kringloop gebracht zijn. Door ze duurzaam te gebruiken en of ze te hergebruiken.

Servitization

ABN AMRO verwacht de komende jaren een toename aan initiatieven waarbij consumenten niet meer betalen voor eigendom van producten, maar voor gebruik. Dit verschijnsel wordt ook wel ‘servitization’ genoemd. Neem als voorbeeld een airco. In de oude situatie koopt een consument een airco, gebruikt hem tot het apparaat af is en mietert hem vervolgens weg. Weg waarde en weg grondstoffen. In de nieuwe situatie betaalt de consument een vast bedrag (per maand of per jaar), waarbij technische ondersteuning, onderhoud etc. bij in zit. De producent blijft echter eigenaar van het product. Aan het einde van het abonnement of de levensduur neemt de producent de airco terug, om de reststoffen zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken. Van de onderdelen kan weer een nieuwe airco geproduceerd worden, of andere airco’s mee opgelapt. Het kernstreven is de instroom van nieuwe grondstoffen te minimaliseren.

Betalen voor gebruik

Een ander voorbeeld van circulariteit is de platformeconomie, waarbij particulieren hun producten kunnen aanbieden aan iemand die daar tijdelijk gebruik van wil maken. Stel je wilt een weekje weg met een camper of caravan, dan kun je die huren van iemand die hem anders toch maar op stal heeft staan. Hetzelfde geldt voor auto’s, fietsen, een stel ski’s, koffers en noem het maar op. Waar gedeeld wordt, wordt nieuwe productie uitgespaard. Mensen zijn doorgaans gesteld op het hebben van eigen spulletjes, maar eerlijk is eerlijk, veel voorwerpen doen slechts enkele weken per jaar dienst. Betalen voor gebruik in plaats van voor bezit, het klinkt eigenlijk heel logisch. Of de maakindustrie ook staat te springen om zulke deel-initiatieven, vermoedelijk niet. Immers, het raakt direct aan de verkoopaantallen. 

Volgens ABN AMRO zijn auto’s en wasmachines de meest waarschijnlijk ‘x as a Service’ producten. Private leasen van auto’s is al aardig ingeburgerd en bij wasmachines komt dat meer en meer. Consumenten waarderen dat ze niet de (hoge) aanschafprijs hoeven te betalen en geen onverwachte kosten aan onderhoud kwijt zijn. Of het geheel onderaan de streep goedkoper is, dat zal de tijd leren. Er zijn ook producten waarbij bruikleen bepaald niet als een aantrekkelijke optie wordt gezien, bijvoorbeeld kleding, matrassen of laptops. Op zichzelf geen hele verrassende keuzes. Hoe goed kleding ook gewassen is, om een of andere reden willen we liever niet in andermans oude kleren rondlopen of op een door iemand anders gebruikt matras slapen. En op een laptop staan vaak weer hele persoonlijke dingen. Desondanks functioneren deze producten op zichzelf nog prima.

Consumentengedrag verandert alleen als mensen hiervan zelf een duidelijk voordeel ervaren 

Er is een fundamentele omslag in de denkwereld van consumenten nodig om de circulaire economie te laten werken. “Een omslag naar een circulaire economie is niet gemakkelijk”, zegt Sander van Wijk, directeur Sector Research van ABN AMRO. “Wie altijd gewend is om spullen te kopen, heeft een denkomslag nodig om vaste patronen te doorbreken. Consumentengedrag verandert alleen als mensen hiervan zelf een duidelijk voordeel ervaren.”

Consument nog niet bewust bezig met circulariteit

De gemiddelde consument weet er nog niet zoveel van, maar na enige uitleg blijkt de helft hier binnen vijf jaar wel een bijdrage aan te gaan leveren. En wellicht doen sommigen het al, zonder dat ze zelf weten dat ze bijdragen aan de circulaire economie. Driekwart van de consument kijkt vooral naar de overheid en het bedrijfsleven voor het van de grond komen van de circulaire economie. “Ondanks het feit dat de circulaire economie vanuit overheid en bedrijven steeds meer aandacht krijgt, zien we in het onderzoek dat consumenten hier minder bewust mee bezig zijn. Met de groeiende wereldbevolking en stijgende vraag naar goederen is het cruciaal dat de economie volledig gaat draaien op herbruikbare grondstoffen. Eén van de uitgangspunten hierbij is dat consumenten bewust minder bezitten en meer voorzieningen en producten gaan delen”, vervolgt Van Wijk.

Bank wil voortrekkersrol

Als grote bank geeft ABN AMRO te kennen graag een rol te spelen in het opstarten van de circulaire economie. Als voorbeeld opende het in 2017 een volledig circulair paviljoen, op de Zuidas voor het eigen hoofdkantoor. Het paviljoen draagt sinds de opening de naam Circl. “ABN AMRO wil een voortrekkersrol vervullen in de overgang naar een circulaire economie. We willen bedrijven en organisaties die de stap naar een circulair businessmodel willen maken, ondersteunen met onze kennis, ons netwerk en met nieuwe financieringsmodellen. Dit doen we met de ambitie om in 2020 vanuit minimaal honderd deals één miljard euro aan circulaire bedrijfsmiddelen te financieren, waarmee één miljoen ton CO2-uitstoot wordt bespaard. Op dit moment hebben we al 26 circulaire deals gesloten met een waarde van 224 miljoen euro. Als circulaire initiatieven, zoals een abonnement op een product, succesvol zijn, geeft dit ook een positieve impuls aan het circulaire gedrag van consumenten.”