“De totale CO2-voetafdruk van het bitcoin-netwerk steeg in 2020 met ongeveer 25% terwijl het aantal transacties daalde met 6%. Dit komt neer op een klimaatimpact van ongeveer 402 kg CO2 per bitcoin-transactie in 2020.” Dat concludeert De Nederlandsche bank op basis van een nieuw ontwikkelde methode om de CO2-voetafdruk van bitcoin te meten.
Het is volgens de toezichthouder van belang om een beter inzicht te krijgen op de klimaatimpact van op blockchain gebaseerde digitale activa, om deze vervolgens te kunnen vergelijken met bijvoorbeeld conventionele betaalmiddelen. DNB stelt dat de nieuwe studie past in de ambitie van de toezichthouder om de klimaatimpact van de financiële sector inzichtelijker te maken.
De eerste resultaten van het onderzoek tonen aan dat de klimaatimpact in 2020 naar schatting 402 kg CO2 per bitcoin-transactie bedraagt – vergelijkbaar met twee derde van de maandelijkse uitstoot van een gemiddeld Nederlands huishouden (611 kg CO2 per maand).
‘Meest vervuilend’
DNB legt uit dat de stijging (+32% ten opzichte van 2019) per transactie kan worden toegeschreven aan een forse toename van het totale energieverbruik van het bitcoin-netwerk. Zo steeg de totale CO2-uitstoot in 2020 met 25% van 36 naar 45 megaton, terwijl het aantal transacties met 6% daalde van 119 naar 112 miljoen.
“Aangezien de elektriciteitsmix tussen hernieuwbare en fossiele brandstoffen redelijk constant bleef in deze periode, kan de stijging van de CO2-uitstoot bijna volledig worden toegeschreven aan de groei van benodigde rekenkracht van het bitcoin-netwerk. Verdere groei van het energieverbruik is sterk afhankelijk van de bitcoin-prijs. Als de waarde van crypto-activa zoals bitcoin stijgt, trekt dat meer miners aan, die vervolgens meer elektriciteit verbruiken om crypto’s te delen.”
Overigens zijn niet alle crypto’s gebaseerd op een energie-intensief algoritme. Zo stelt DNB dat het algoritme van onder andere bitcoin en ethereum aanzienlijk vervuilender vergeleken met andere beschikbare technologieën met vergelijkbare functionaliteiten. De toezichthouder verwijst daarbij naar een voorstel van de Zweedse toezichthouder om een EU-verbod in te stellen op crypto’s die gebruik maken van deze energie-intensieve methode.
Lastig vergelijkbaar
Hoewel DNB er dus in is geslaagd om de CO2-voetafdruk van bitcoin te berekenen, stelt de toezichthouder dat het lastig is om de resultaten te vergelijken met het energieverbruik van conventionele betaalmiddelen.
“Eerdere analyses van cash en pinbetalingen bieden inzicht in de klimaatimpact per transactie, maar zijn door een mismatch in de methodes om de CO2-voetbafdruk te bepalen lastig vergelijkbaar met crypto’s. Voor crypto’s als ook voor de conventionele betaalmiddelen is echter duidelijk dat de grote verscheidenheid aan mogelijke ontwerpkeuzes grote verschillen in de uiteindelijke CO2-voetafdruk per transactie kan opleveren”, aldus DNB.
Onvolledig
Overigens kan niet iedereen zich vinden in de methodiek van DNB. Hoewel Bitcoin-expert Peter Slagter erkent dat het aantal bitcoin-transacties gedaald is, baseert de toezichthouder zich volgens hem op onvolledige data. Zo heeft DNB alleen bitcoin-transacties meegenomen in het onderzoek die plaatsvinden op de basislaag van de blockchain.
De transacties die op de tweede laag plaatsvinden zijn buitenwegen gelaten. Het gaat hier bijvoorbeeld om de transacties die worden gedaan op het Lightning netwerk. Dit netwerk wordt gebruikt door El Salvador, waar Bitcoin sinds kort een wettig betaalmiddel is. Het energiegebruik op deze tweede laag is, in tegenstelling tot de basislaag, erg laag. Hierdoor geeft het onderzoek een vertekend beeld over het energiegebruik per transactie.
Slagter noemt het "intellectueel oneerlijk" om de voetafdruk van bitcoin uit te drukken per transactie. "Dat is een idee dat niet past bij deze nieuwe technologie(ën). Doe je dat wel, dan ben je bezig met inkleuren en spinnen van resultaten."