Vertrouwen in bankensector voor derde jaar op rij gestegen

Voor het derde jaar op rij zijn meer Nederlanders de banken gaan vertrouwen. Met 42,8% van de Nederlanders weet de sector echter nog steeds niet de meerderheid van de bevolking achter zich te krijgen. Dat blijkt uit een onderzoek van CBS naar het burgervertrouwen in de medemens en in instituties. Politie en rechters krijgen in ons land het meeste vertrouwen.

Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het is een oud gezegde en, zoals vaak het geval, daarom extra waar. Tijdens en kort na de financiële crisis die losbrak in 2007 ging het vertrouwen in de bankensector inderdaad te paard. Er waren hoge risico’s genomen en onder veel consumenten leefde een gevoel van onrechtvaardigheid dat private instellingen met publiek geld gered moesten worden. Banken werden een makkelijk en populair doelwit in zowel de samenleving als de politiek. Soms terecht, soms niet. De laatste jaren is het vertrouwen echter met kleine stapjes aan het toenemen. Dat blijkt uit een monitor van het CBS.

Dat vertrouwen in het financiële systeem belangrijk is, is een open deur. Volgens minister Hoekstra van Financiën zijn het vooral de banken zelf die aan zet om het vertrouwen verder op te krikken. “Vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor het goed functioneren van de financiële sector”, zei hij vorig jaar. “Het is primair aan de sector om het vertrouwen te herstellen. De sector moet laten zien dat zij haar speciale maatschappelijke rol en verantwoordelijkheden serieus neemt. Financiële instellingen moeten hun klanten en de samenleving vakkundig en fatsoenlijk bedienen.”Hoekstra kan wel zeggen dat het aan de sector zelf is, toch schroomt hij - net als zijn Europese collega’s - niet om zelf de route uit te stippelen. Dat toont immer toenemende wet- en regelgeving wel aan. Enkele voorbeelden daarvan zijn steeds hogere eisen aan kapitaalbuffers (met een extra opslag voor systeembanken), versobering van bonusregelingen voor bankpersoneel en het terugschroeven van leennormen voor hypotheken.

Inspanningen vanuit de sector

Ook vanuit de sector ontplooien verschillende banken diverse initiatieven die potentieel bijdragen aan vertrouwen. Duurzaamheid is momenteel een thema waar veel consumenten banken op belonen dan wel afrekenen. Er valt ongetwijfeld nog een wereld te winnen, maar het begin moet ergens zijn. Enkele voorbeelden: ING wil zijn kredietportefeuille in lijn brengen met klimaatdoelen, ASN Bank wil een klimaatpositieve bank realiseren, Rabobank start een desk die ondernemers moet helpen circulair te worden en ABN AMRO en de Volksbank publiceren rapportages over de naleving van mensenrechten binnen de bedrijfsstrategie.  

Abstract en fragiel

Natuurlijk is het niet allemaal hosanna en zijn er ook gebeurtenissen die het vertrouwen schaden. Ook het afgelopen jaar. Neem bijvoorbeeld de commotie rond de voorgenomen salarisverhoging voor de top van ING en Van Lanschot. Of de schikking tussen ING en het OM voor €775 miljoen voor het faciliteren van witwassen, een verschijnsel waar meerdere banken nationaal en internationaal mee worstelen. Ook het meermaals doorschuiven van een definitieve afhandeling van het derivaten-dossier zal niet bijdragen aan meer vertrouwen. Dat laat allemaal onverlet dat onderaan de streep het vertrouwen jaar na jaar toeneemt. Vertrouwen blijft echter een abstract en vooral fragiel fenomeen, waardoor banken voortdurend op hun ‘qui vive’ moeten zijn.