Nederlandse huishoudens sparen in tweede coronajaar minder hard
Hoewel sparen steeds minder oplevert en beleggen (mede) daardoor steeds populairder wordt, betekent dat uiteraard niet dat mensen geen geld meer op een spaarrekening zetten. Sterker nog, het totale tegoed op betaal-en spaarrekeningen van Nederlandse huishoudens nam in 2021 met €38,2 miljard toe tot een totaal van €528,6 miljard. Desondanks is deze toename kleiner dan in 2020, het eerste coronajaar, destijds schreven huishoudens bijna €42,6 miljard op hun bankrekening bij.
Dat blijkt uit cijfers van De Nederlandsche Bank. De toezichthouder legt uit dat niet alleen de aanhoudend lage rente en stijgende aandelenkoersen de groeiende inleg van geld op de bankrekeningen remden, ook de stijgende consumptie – sinds het versoepelen van de coronamaatregelen – hebben daarin een rol gespeeld. Later in het jaar nam het reëel beschikbaar inkomen af door de inflatie en de stijgende prijzen.
Eind 2021 hadden Nederlandse huishoudens in totaal €528,6 miljard op hun bankrekeningen bij Nederlandse banken staan. Uit de cijfers van DNB blijkt dat er met name op betaalrekeningen in 2021 netto veel werd ingelegd. Zo stond er eind 2021 €24,3 miljard (22%) meer op betaalrekeningen van Nederlandse huishoudens dan aan het begin van 2021. Tegelijkertijd werd er op spaarrekeningen in 2021 €13,4 miljard netto ingelegd, terwijl dat in 2020 nog €22 miljard was. De netto inleg over heel 2021 is daarmee vergelijkbaar met 2019, toen er €11,1 miljard werd ingelegd.
DNB stelt daarbij dat het vanwege de aanhoudend lage rente die momenteel wordt ontvangen op spaargeld, minder loont om geld van de betaalrekening over te hevelen naar de spaarrekening. Met een gemiddeld rentepercentage van slechts 0,01% was het totaal aan bijgeschreven rente in 2021 ‘slechts’ €585 miljoen. “Dat was in het afgelopen decennium niet eerder zo laag.”
Daarnaast heeft volgens de toezichthouder ook de aantrekkelijkheid van alternatieven – zoals woninginvesteringen en beleggingen in effecten – tot een rem op de inleg van spaargeld op bankrekeningen geleid.
Kantelpunt in maart
Al met al werd er over heel 2021 minder gespaard dan in 2020. Uit de cijfers blijkt dat er gemiddeld in 2021 maandelijks €1,1 miljard netto werd ingelegd. Het jaar daarvoor bedroeg de gemiddelde maandelijkse inleg nog €1,8 miljard (en in 2019 €923 miljoen). En zijn echter wel sterke periodieke verschillen te zien.
Zo werd er in januari en februari met €15,7 miljard nog flink gespaard door de Nederlandse huishoudens. Fors meer ten opzichte van de eerste twee maanden in 2020 (€4,3 miljard). Mede dankzij de omvangrijke overheidssteun bleef het beschikbare inkomen van de meeste huishoudens op peil. Tegelijkertijd zorgde de lockdown in het begin van 2021 voor economische onzekerheid en een flinke daling van de consumptie. Omdat consumptie moeilijk was, waren veel huishoudens ‘verplicht’ om te sparen.
Vanaf maart laten de cijfers van DNB echter zien dat de netto inleg bijna iedere maand kleiner is dan in 2020. Alleen in juni en juli was de inleg hoger dan in 2020, net als in december (toen er wederom een lockdown werd ingesteld). Het grootste verschil is te zien tussen maart en juli. De tegoeden van huishoudens op hun bankrekeningen namen toen toe met €13,9 miljard, terwijl deze in 2020 nog met €30,3 miljard toenamen. De toezichthouder wijt dit verschil aan de versoepeling van de contactbeperkende maatregelen en het daarbij behorende consumptieherstel (en tevens verbeterde consumentenvertrouwen).
Het sparen werd tot slot ook getemperd door de afnemende groei van het reëel beschikbaar inkomen vanwege de hogere prijzen door onder andere de problemen in de aanvoerketens en stijgende energieprijzen. DNB concludeert dat de spaarquote – de verhouding tussen de besparingen en het beschikbare inkomen – voor heel 2021 uitkomt op 10,9%. Flink lager dan in het eerste kwartaal van 2021, toen de spaarquote nog 17% bedroeg.
