‘Populariteit’ Nederland als doorstroomland afgenomen
Het inkomen uit buitenlandse investeringen (BDI) dat via Nederland doorstroomt naar belastingparadijzen is de afgelopen twee jaar flink gedaald. Dat is waarschijnlijk het gevolg van nieuwe (inter)nationale wetgeving, blijkt uit een analyse van De Nederlandsche Bank.
Nederland is na de Verenigde Staten de grootste ontvanger van BDI ter wereld. Een prestatie waar echter vrijwel niks mee wordt verdiend. Een belangrijk deel van deze investeringen – en het hieraan gerelateerde inkomen – verlaat Nederland namelijk ook weer direct, zonder enige vorm van waarde toe te voegen. Dit fenomeen van grote inkomende en uitgaande BDI wordt ‘doorstroom’ genoemd.
Belastingparadijzen zoals de Kaaimaneilanden, de Bahama’s en Bermuda vormden de afgelopen jaren belangrijke einddoelen waar de doorstroom via Nederland uiteindelijk terecht komt. Zo stroomde van 2015 tot en met 2019 jaarlijks gemiddeld maar liefst €35 miljard van het inkomen uit buitenlandse directe investeringen naar landen met een laag belastingtarief (zo’n 14% van het totaalinkomen). De laatste twee jaar ziet DNB echter een trendbreuk: in 2020 en 2021 liep dit bedrag terug tot slechts €6 miljard per jaar 9 (3% van het totaal).
Waar de (Nederlandse) inkomensstromen naar laagbelastende jurisdicties opdrogen, gaat er relatief meer BDI-inkomen naar de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en landen uit de Economische en Monetaire Unie. Hiervan mag volgens DNB verondersteld worden dat dit voortkomt uit meer reële investeringsactiviteiten.
Aangezien de uitstroom naar andere doorstroomlanden zoals Zwitserland, Ierland en Luxemburg niet toeneemt, zou het onwaarschijnlijk zijn dat winsten via andere populaire doorstroomlanden alsnog in belastingparadijzen belanden.
‘Double Irish with a Dutch Sandwich’
Dat de populariteit van Nederland als BDI-doorstroomland terugloopt hangt volgens DNB samen met nieuwe (inter)nationale wet- en regelgeving. Zo verbieden de Ierse belastingautoriteiten sinds 2022 de zogenoemde ‘Double Irish with a Dutch Sandwich’-constructie, die met name populair was onder Amerikaanse technologiebedrijven. Met deze fiscale methode probeerden multinationals hun belastingdruk te minimaliseren door hun winsten via Ierland en Nederland naar een belastingparadijs door te sluizen.
Daarnaast werd in Nederland op 1 januari 2021 de Wet Bronbelasting van kracht. Deze belasting is van toepassing op rente- of royaltybetalingen door een in Nederland gevestigd lichaam aan een gelieerd lichaam in een laagbelastend land. De toezichthouder stelt dat de inkomens die onder deze bronbelasting vallen het harst zijn gedaald. Zo lagen in 2021 de rente- en royaltybetalingen naar belastingparadijzen maar liefst 96% lager dan in 2019.
Aantrekkelijk vestigingsland
Hoewel de doorstroom behoorlijk is afgenomen, betekent dit niet dat Nederland geen groot doorstroomland meer is. Uit cijfers van DNB blijkt dat de hoeveelheid inkomende buitenlandse directe investeringen vorig jaar €4.700 miljard bedroeg, een stijging van €200 miljard ten opzichte van 2020. Daarmee is Nederland goed voor zo’n 10% van het mondiale totaal.
De toezichthouder benadrukt dat niet alle BDI-inkomens die via Nederland lopen fiscaal gedreven zijn. Ook andere aspecten zoals een gedegen juridische infrastructuur, investeringsbescherming, de flexibiliteit van het ondernemingsrecht en de aanwezigheid van veel financieel, fiscaal of juridisch dienstverleners maken van Nederland een aantrekkelijk vestigingsland.
