Meten wat ertoe doet
Impactbeleggen richt zich op het oplossen van maatschappelijke en klimaat-gerelateerde problemen en kan bijdragen aan de belangrijke transities van onze tijd: de energie, voedsel en aterialentransitie. Een cruciaal onderdeel van beleggen met positieve impact is het meten van en het rapporteren over het niet-financiële ‘rendement’ van de investering. Alleen zo wordt het effect van het belegde kapitaal, namelijk de verandering ten opzicht van de oorspronkelijke situatie en de vooruitgang richting de gestelde doelen, zichtbaar.
Maar niet alles wat gemeten kan worden is van belang voor de gestelde doelen. En niet alles wat van belang is, kan worden gemeten. Dus hoe meten we dat, wat de echte impact/vooruitgang kan laten zien? En voorkomen we dat we veel meten, maar dat de gemeten waardes niet de vooruitgang in de echte wereld laten zien?
Van Lanschot Kempen heeft zich sinds de lancering van zijn eerste impactoplossingen in 2017 grondig verdiept in de theorie en praktijk van het meten van impactresultaten. Wij hebben dan ook uitgebreide ervaring opgebouwd met het selecteren van managers die passen bij de gestelde doelen, met het verzamelen van impactdata en het maken van rapportages. Deze expertise zetten wij graag in voor onze klanten.
Wat kunnen wij meten?
Theory of Change
Welke onderwerpen zijn voor u belangrijk en wat zijn de thema’s waarop u een verschil wilt maken in de echte wereld? Met behulp van een probleemstelling en de theory of change formuleren wij samen met onze klanten de doelstellingen die passen bij de gekozen thema’s. Voor welk probleem wenst u een oplossing te vinden en naar welke doelstellingen kan dit worden vertaald?
In de theory of change wordt vastgelegd wat het uiteindelijke doel van uw impactportefeuille is, welke middelen daarvoor kunnen worden gebruikt, welke acties daarvoor moeten worden ondernomen en wat de verwachte uitkomsten van deze acties zijn. Deze uitkomsten en het effect van de uitkomsten zijn de zaken die wij willen meten. Wij spreken hierbij van impactindicatoren ofwel Key Performance Indicatoren (KPI’s). Als de KPI’s worden afgezet tegen de gestelde doelen, zien wij of er vooruitgang wordt geboekt.
Van probleemstelling naar (sub)thema’s
Wij vertalen de probleemstelling van klanten naar concrete beleggingsthema’s en subthema’s. Een breed thema als “Klimaat” kan worden onderverdeeld in subthema’s als ‘Energietransitie’ en ‘Aanpassing aan Klimaatverandering’. Een breed sociaal thema, bijvoorbeeld ‘Voorziening van basisbehoeften’ kan worden vertaald naar subthema’s als ‘Toegang tot schoon water’ of ‘Betaalbare woningen’.
Voor het formuleren van thema’s en subthema’s gebruiken wij deels de terminologie en thema’s van IRIS+, dat beleggers een ‘gouden standaard’ raamwerk biedt om doelstellingen te concretiseren, te meten, te vergelijken en te koppelen aan de VN Ontwikkelingsdoelen (SDG’s).
Van subthema’s naar impactindicatoren
De volgende stap is om de subthema’s te verbinden aan passende KPI’s. Het kiezen van de juiste KPI is cruciaal om de gemaakte impact te kunnen meten en beoordelen. Wij hebben uitgebreide ervaring met de grondige analyse die hieraan voorafgaat. Een KPI moet meetbaar zijn en investeerbaar. Maar er zijn meer vereisten.
Het toetsen van potentiële KPI door middel van verscheidene criteria:
- Relevantie: laat deze meetbare waarde het beste zien welke vooruitgang wordt geboekt op een bepaald subthema?
- Coverage: wordt er voldoende gerapporteerd over deze waarde?
- Measurability: is de meetmethode gestandaardiseerd?
- Reliability: zijn de metingen gebaseerd op wetenschappelijke feiten of aannames?
- Investability: zijn er (voldoende) beleggingsmogelijkheden met de juiste risk/return en impactprofiel geïdentificeerd? En zijn er geschikte fondsmanagers die daar ook geld naar kunnen wegzetten?
Van probleemstelling naar meetbare uitkomsten
Hieronder ziet u schematisch weergegeven hoe een specifieke probleemstelling gekoppeld wordt aan een breed thema, vervolgens wordt verdeeld in subthema’ die vertaald worden naar KPI’s. Uiterst rechts ziet u dan de positieve impact waarin dit kan resulteren.
Hoe meten we?
Verzamelen, beoordelen en verifiëren
Het verzamelen van de impactdata en het structureren daarvan is een standaard onderdeel van ons investeringsproces. Bij het selectieproces van een passende impactmanager letten wij er nauw op dat er transparantie is over de investeringen en impactresultaten en dat de manager ook periodiek rapporteert aan de hand van de gekozen en afgesproken KPI’s.
Wij gebruiken doorgaans first-party data: gegevens die rechtstreeks afkomstig zijn van fondsen en bedrijven. Dit heeft onder meer als voordeel dat managers direct verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de resultaten en dat afgesproken KPI’s rechtstreeks in verband staan met de bedrijfsmodellen van de geïnvesteerde bedrijven. Bovendien is dit kostenefficiënt.
Voor het ophalen van data gebruiken wij een geautomatiseerd systeem, waarmee een database wordt gecreëerd. Onze impactspecialisten kunnen deze gegevens vergelijken met voorgaande jaren en met vergelijkbare investeringen. Door AI-gedreven innovaties zullen dit proces in de komende jaren naar verwachting sneller en nog nauwkeuriger maken.
Nulmeting en drempelwaardes
Bij het begin van een investering is het van groot belang om een nulmeting uit te voeren: wat is de situatie voordat er kapitaal wordt ingezet? Ook is het verstandig om drempelwaardes vast te stellen: wat is het minimale resultaat dat wij verwachten en binnen welke periode?
Dit is overigens niet bij alle KPI’s mogelijk: zo is het bijvoorbeeld per land bekend wat een ‘leefbaar loon’ is, maar is het veel moeilijker om te bepalen wat de jaarlijkse opbrengst van duurzaam landmanagement zou moeten zijn.
Nog te zetten stappen Impactbeleggen is een relatief nieuw verschijnsel
En het is goed om op te merken dat niet alles concreet kan worden gemaakt en gemeten. Sommige waardes zijn weliswaar duidelijk van belang voor het maken van positieve impact, maar vooralsnog niet of moeilijk te kwantificeren of aan een drempelwaarde te verbinden.
Dat geldt voor het bovenstaande voorbeeld van de minimum uitkomsten van duurzaam landmanagement, maar evengoed voor de bijdrage van engagement door de impactmanager. Of voor de waarde van zogenoemd ‘patient capital’: het feit dat impactbeleggers bereid zijn om te investeren voor de langere termijn.
Managerverificatie en rapportage
Jaarlijks onderwerpen wij ook de gekozen impactmanagers zelf aan een beoordeling, wat samenvalt met de jaarlijkse monitoringcyclus voor managerselectie. Er vinden met enige regelmaat fysieke bezoeken plaats aan managers en aan onderliggende bedrijven. Ook vragen wij casestudies op, wat helpt bij het begrijpen van de impactcreatie- en verificatie.
Het doel is om niet alleen op de rapportages van impactmanagers en eigen waarneming af te gaan, maar de uitkomsten onafhankelijk te kunnen meten, verifiëren en vergelijken. De mogelijkheden hiertoe zijn momenteel nog niet op brede schaal beschikbaar en het vergelijken van impactmanagers (het zogenoemde ‘benchmarking’) staat nog in de kinderschoenen.
Wij moedigen de managers wel aan om externe controle en verificatie van impactgegevens en processen te laten uitvoeren. Zelf doen wij dat ook. Een van onze impactfondsen is in 2022 succesvol beoordeeld door Bluemark
Een artikel van Eszter Vitorino (Lead Expert Sustainable & Impact Investing) en Johan van Egmond (Executive Director Institutional Relations).
