AFM voert verbeterpunten derivatenonderzoek door
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft de verbeterpunten uit het extern onderzoeksrapport van Alvarez & Marsal overgenomen. Het onderzoeksbureau werd ingeschakeld om de AFM-toetsingen van de herbeoordeling van rentederivaten door banken te evalueren. Tekortkomingen hebben er toe geleid dat de AFM hierbij zijn rol als toezichthouder niet effectief heeft uitgevoerd.
Zes Nederlandse banken verkochten van 2005 tot 2009 ruim 17.000 rentederivaten – beleggings-producten die beschermen tegen rentestijgingen op leningen – aan MKB-ondernemers. Echter de waarde van deze producten daalde door de lange periode van historische lage rentestand, wat de ondernemers voor miljarden euro’s aan schade opleverde. Uit onderzoek van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) bleek dat banken bij de verkoop van deze producten hun zorgplicht – het volledig en onafhankelijk informeren van de klant over de risico’s – niet voldoende hadden nageleefd. Om te onderzoeken welke MKB-ondernemers hiervan de dupe waren geworden droeg de toezichthouder de banken op om hun rentederivaten te onderwerpen aan een herbeoordeling.
In december 2015 concludeerde de AFM, dat de herbeoordelingen van de banken van de door hen verkochte rentederivaten onjuistheden en onvolledigheden bevatten. Maar ook volgde de conclusie dat de AFM zelf fouten had gemaakt in de toetsing van de herbeoordelingen. Een onafhankelijk onderzoek naar het ontstaan van de tekortkomingen in de toetsingen door de AFM van de herbeoordeling van rentederivaten door banken werd ingesteld. Voor het uitvoeren van het onderzoek werd extern adviesbureau Alvarez & Marsal (A&M) in de arm genomen.
Uit het onderzoek blijkt dat de toenemende complexiteit van het dossier is onderschat en dat de bemensing van het project onvoldoende was. Ook de projectgovernance, kwaliteitsbewaking en communicatie binnen het project bleken ondermaats. Alvarez & Marsal concludeert dat de samenloop van deze oorzaken heeft geleid tot de tekortkomingen in de toetsingen door de AFM van de herbeoordeling van rentederivaten door banken.
Hoewel uit interne analyse van de AFM blijkt dat het niet om structurele tekortkomingen gaat, heeft het onderzoeksbureau voor elk van de oorzaken leerpunten opgesteld. In een recent persbericht heeft de AFM kenbaar gemaakt de verbeterpunten over te nemen. “We omarmen de uitkomsten van het onderzoek door A&M, dat belangrijke inzichten heeft opgeleverd en waarmee we aan de slag zijn gegaan”, verklaart Merel van Vroonhoven, bestuursvoorzitter van de AFM. “Het doorvoeren van verbetermaatregelen uit het rapport integreren we met de uitvoering van onze al ingezette strategie die is gericht op het versterken en het vernieuwen van het toezicht. Bovendien zullen we als bestuur nog nadrukkelijker een cultuur van inhoudelijk debat, samenwerking en leren van elkaar uitdragen en stimuleren.”
Aan de hand van de verbeterpunten zal de toezichthouder structureler gaan monitoren op de risico’s van projecten (ieder kwartaal, of frequenter indien nodig), meer aandacht besteden voor het aansluiten van de bemensing bij de complexiteit van het project, en zal maatregelen nemen om de projectgovernance, kwaliteitsbewaking en onderlinge communicatie te verbeteren. Deze maatregelen sluiten aan bij de nieuw ingezette strategie van de AFM. Deze richt zich op het vergroten van de effectiviteit, efficiency en wendbaarheid van de interne organisatie en op het versterken en het vernieuwen van het toezicht door te investeren in technologie en methodiek.
