Met name ouderen met een laag inkomen dreigen buiten de boot te vallen als het gaat om digitalisering in het algemeen en digitaal bankieren in het bijzonder. Meer dan de helft (55%) van de senioren doet niet aan of kan niet internetbankieren. Een forse 87% doet zelfs niet aan mobiel bankieren. Dat zou blijken uit onderzoek van Mira Media, een maatschappelijke organisatie die zich hard maakt voor veilig en laagdrempelig mediagebruik.
Mobiel bankieren en internetbankieren zijn in Nederland even vanzelfsprekend als een broodje oude kaas. De jongere garde is ermee opgegroeid en het overgrote deel van de oudere generatie heeft zich de laatste jaren ook goed aangepast, althans in de perceptie. Volgens Mira Media is er namelijk nog een substantiële groep die nog gebruik maakt van papieren overschrijfkaarten, namelijk senioren met een laag inkomen. Zowel internetbankieren als mobiel bankieren zou aan meer dan de helft niet besteed zijn.
Ouderen met een laag inkomen
Wat is oud en wat is een laag inkomen? Mira Media ondervroeg een groep ouderen in de leeftijd tussen 65 jaar en 93 jaar. Van de 291 personen hadden er 232 een laag inkomen, wat de organisatie definieert als maximaal 130% van het wettelijk sociaal minimum. Deze groep is vaak ook laagopgeleid, laaggeletterd en bezit weinig digitale vaardigheden. Juist omdat ze gemiddeld genomen weinig online zijn komen ze vaak niet terug in onderzoekspanels, die vaak online zijn.
Diverse banken hebben aan het begin van het jaar hun tarieven aangepast. Globaal komt dat neer op steeds hogere kosten voor conventionele diensten als papieren afschriften, acceptgirokaarten en dergelijke. Een begrijpelijke zet vanuit de banken, enerzijds uit kostenoverwegingen en anderzijds om nog meer mensen aan te moedigen online te bankieren.
Volgens Mira Media brengen die ontwikkelingen de genoemde groep ouderen verder in het nauw. Sommigen kunnen de digitalisering niet bijbenen, sommigen willen het niet. Puur biologisch bekeken lost dit probleem zich op termijn vanzelf op, maar er is natuurlijk ook nog een hier en nu. Mira Media stelt dat er sprake is van een bubbel, waardoor zowel beleidsmakers als vertegenwoordigers van ouderenorganisaties het beeld niet (h)erkennen. Ook seniorenhelpdesks en cursussen mobiel of internetbankieren zouden niet voldoende aansluiten, al is het maar omdat lang niet iedereen een tablet of computer kan betalen.
Methodiek
De vragenlijst waarop Mira Media zich baseert is uitgezet in de Bibliotheek Utrecht. Het aantal van 291 ingevulde vragenlijsten is in de basis onvoldoende om de steekproef representatief te noemen. Dat erkent de organisatie ook, maar dan in een andere zin. Ze stellen dat het juist de digitaal actievere ouderen zijn die gereageerd hebben en dat de uitkomst daardoor positiever is dan in werkelijkheid het geval. Waarschijnlijk, wordt benadrukt. Het onderzoek is vooral gedaan om een indicatie te krijgen van de problematiek.