Nederlandse banken krijgen de beschikking over nieuwe wapens in de strijd tegen witwassen. Zo mogen ze, als het aan het kabinet ligt, straks gegevens met elkaar delen over verdachte klanten die geweigerd zijn. Nu mag dat nog niet, wat regelmatig leidt tot ‘bankshoppen’ bij criminelen. Een andere maatregel is dat cash betalingen boven de €3.000 verboden worden. In Europa ijvert Nederland voor afschaffing van het biljet van €500.
Misdaad loont omdat het geld dat ermee verdiend wordt, kan worden uitgegeven. Als Nederland de mogelijkheden voor het uitgeven verkleint, dan wordt criminaliteit minder aantrekkelijk, zo is de gedachte van bewindslieden Grapperhaus van Justitie en Hoekstra van Financiën. Afgelopen week waren ze op bezoek bij een Rabobank-kantoor in Zeist, specifiek ingericht op het monitoren van transacties en het detecteren van malversaties. Topman Wiebe Draijer leidde de twee ministers persoonlijk rond.
De strijd tegen witwassen is een echt kat-en-muisspel. In principe vormen de banken hierin de kat en criminelen de muis. Om witwassen beter te kunnen bestrijden wil het kabinet de kat nog een extra setje klauwen geven. De optie tot het delen van gegevens is een potentieel krachtige maatregelen. Nu kan het bijvoorbeeld voorkomen dat iemand die er bij Rabobank als klant is uitgebonjourd een dag later bij ING op de stoep kan staan om een nieuwe rekening aan te vragen. Zonder dat ING weet dat die persoon bij Rabobank op een zwarte lijst staat. Het delen van die informatie is nu nog niet toegestaan, iets wat Rabobank eerder dit jaar al eens aan de kaak stelde.
Tegenover De Telegraaf noemt Hoekstra die mogelijkheid die mogelijk van ‘bankshoppen’ tenenkrommend en stelt dat een verbod op delen van waardevolle informatie opsporing in de weg staat. “Iemand wordt de ene bank uitgeduwd en begint bij de andere bank van voor af aan. Wat er nu gebeurt vind ik niet uit te leggen: de samenleving vecht hier met één hand op de rug.”
Verbod op cash betalingen boven €3.000
In het geval van het Rabo-opsporingscentrum in Zeist gaat het om het monitoren van girale geldstromen. Elke bank heeft inmiddels zulke afdelingen, bij de ene vanzelfsprekend wat groter dan bij de andere. Rabobank heeft er bijvoorbeeld een eigen locatie voor. Maar natuurlijk zijn er ook grote sommen cash geld die circuleren. Het kabinet wil een verbod invoeren op het afrekenen met cash van bedragen boven de €3.000. Wie zo’n betaling aanneemt wordt strafbaar. Daarbij gaat het om officiële winkeliers of handelaren. Een via Marktplaats verkochte auto mag bijvoorbeeld nog wel cash worden afgerekend.
Naast een maximumbedrag dat nog cash mag worden aangenomen gaat het kabinet in Europa ijveren voor afschaffing van het biljet van €500. Het merendeel van de Europeanen heeft zo’n briefje nog nooit in handen gehad, het lijkt vooral het domein van criminelen te zijn. Met name in de drugshandel gaat het vaak om grote ladingen briefjes. Ladingen die een stuk moeilijker te verdoezelen zijn als de coupures minder waard worden, waardoor het volume verdubbelt of zelfs vervijfvoudigd.
Meer capaciteit opsporingsdiensten
Bij het opstellen van maatregelen kijkt de overheid ook naar de eigen organisatie, zo blijkt uit de plannen. Momenteel telt de Nederlandse Financial Intelligence Unit (FIU) 63 FTE. Dat aantal moet drastisch omhoog wil Nederland een vuist kunnen maken tegen de onderwereld. Een belangrijk deel van de meldingen die banken bij de FIU neerleggen wordt niet behandeld, simpelweg omdat er te weinig capaciteit is.