AFM: Kostprijsmodel provisieverbod vaak niet volledig

Alle banken en verzekeraars hanteren een kostprijsmodel voor de berekening van de advies- en distributiekosten van complexe financiële producten zoals hypotheken. Bij de toepassing van het kostprijsmodel lijkt het er echter op dat niet alle aanbieders volledig zijn geweest in het opnemen van kosten en voorgeschreven winstmarges in het kostprijsmodel. Dit blijkt uit de antwoorden op een informatieverzoek van de Autoriteit Financiële Markten onder achttien banken en verzekeraars over de naleving van het provisieverbod.

Naleving provisieverbod

Het doel van het informatieverzoek was het verkrijgen van een eerste inzicht in de toepassing van het zogenoemde kostprijsmodel. Banken en verzekeraars gebruiken dit model om hun advies- en distributiekosten te berekenen voor financiële producten die onder het provisieverbod vallen.

De uitkomsten geven een eerste beeld van de aandachtspunten bij het rechtstreeks in rekening brengen van advies- en distributiekosten bij de consument. Ze roepen ook vragen op en in sommige gevallen zijn waarschijnlijk aanpassingen nodig. Daarom zal de AFM in vervolggesprekken met een aantal aanbieders dieper op de bevindingen ingaan.

Vragen over de volledigheid van het gebruikte kostprijsmodel

Uit de beantwoording van het informatieverzoek blijkt dat alle aanbieders het kostprijsmodel gebruiken voor de berekening van de advies- en distributiekosten. De beantwoording van het informatieverzoek roept echter ook vragen op over onder meer de volledigheid van het gebruikte kostprijsmodel. Het beeld ontstaat dat niet alle aanbieders volledig zijn geweest in het opnemen van kosten en voorgeschreven winstmarges in het kostprijsmodel.

Zo blijkt uit de antwoorden dat aanbieders mogelijk een aantal kostensoorten niet of niet volledig opnemen in het kostprijsmodel. Het gaat hier om reclamekosten, kosten van het oriëntatiegesprek en kosten van over- en ondercapaciteit binnen de advies- en distributie-onderdelen van de aanbieder.

Daarnaast blijkt uit de beantwoording dat een aantal aanbieders een negatieve winstmarge hanteert. Dit betekent dat ze bewust verlies maken op hun advies- en distributiedienstverlening.

Controle door de externe accountant essentieel

Op basis van de verkregen informatie uit dit onderzoek is door AFM de volledigheid van de gebruikte kostprijsmodel niet te beoordelen. Voor een meer diepgaande beoordeling van de toepassing van het kostprijsmodel is de controle door de externe accountant essentieel.