Tweede Kamer pleit voor verbod op achteraf betalen in fysieke winkels
Aanbieders als Klarna en Adyen willen ‘Buy Now, Pay Later’ ook naar fysieke winkels brengen. Het voorstel stuit echter op forse weerstand in de Tweede Kamer en bij de Autoriteit Financiële Markten.
In veel online winkels is het al gangbaar: kopen op krediet via diensten zoals Klarna, waarbij je later betaalt voor je aankoop. Achteraf betalen lijkt op het eerste gezicht onschuldig, maar feitelijk lenen consumenten geld van commerciële partijen.
Ze moeten het bedrag binnen drie maanden terugbetalen, zonder dat er strenge voorwaarden gelden zoals bij reguliere kredietverstrekkers. Dit baart de AFM zorgen, aangezien er geen enkele toetsing plaatsvindt op het financiële profiel van de consument.
“Er wordt niet gekeken of de consument de lening kan dragen”, legt Teun van der Velden van de AFM uit. “Er is een reëel risico dat mensen hierdoor meerdere leningen aangaan en het overzicht verliezen.”
Betaaldiensten en het incassoproces
Een van de redenen waarom betaaldiensten zoals Klarna buiten de strenge kredietregels vallen, is dat ze doorgaans geen rente rekenen over de lening. Dit betekent echter niet dat de financiële risico's ontbreken. Bij het missen van betalingstermijnen komen er namelijk hoge kosten bij kijken. En precies die kosten vormen een aanzienlijke bron van inkomsten voor deze betaaldiensten.
Naar schatting werd in 2022 in Nederland zo'n €4,8 miljard aan achteraf-betaaldiensten besteed. Hoewel slechts een klein percentage van die betalingen naar incassobureaus werd overgedragen, gaat het alsnog om aanzienlijke bedragen. Jongeren tussen de 13 en 17 jaar maakten dat jaar gebruik van deze diensten voor aankopen ter waarde van gemiddeld €50 per transactie.
Risico’s in fysieke winkels
De stap naar fysieke winkels verhoogt de risico’s, benadrukt Van der Velden. Online heeft de optie van achteraf betalen vaak nog een functioneel karakter – consumenten willen eerst de producten passen.
In fysieke winkels vervalt dat argument. “In zo’n geval kiezen consumenten waarschijnlijk voor achteraf betalen omdat ze het geld op dat moment simpelweg niet hebben”, stelt Van der Velden. Dit maakt de kans op financiële problemen aanzienlijk groter.
Haast in de Kamer
De Tweede Kamer heeft unaniem een motie aangenomen om achteraf betalen via pinautomaten in fysieke winkels volledig te verbieden. Europese regelgeving die in 2026 van kracht wordt, zal strengere eisen stellen aan aanbieders van BNPL-diensten. Toch dringen verschillende partijen erop aan om deze regels eerder in te voeren, voordat de situatie verder uit de hand loopt.
Hoewel de optie vooral door jongeren wordt gebruikt, is het voor iedereen toegankelijk. Dit leidt ertoe dat steeds meer consumenten onbewust te maken krijgen met oplopende schulden, zeker wanneer ze te laat betalen en te maken krijgen met flinke aanmaningskosten.
