Rabobank merkt gestage afname kredietvraag boeren

Rabobank financiert zo’n 85% van alle Nederlandse agrariërs, maar ziet al jaren achtereen een afname in de kredietvraag. Volgens zakenkrant FD is de agrarische kredietportefeuille sinds 2011 jaarlijks met €600 miljoen geslonken, vooral vanwege onduidelijkheid over toekomstige regels op het vlak van milieu en klimaat.

Vraag een boer of tuinder in Nederland waar zijn of haar financiering loopt en de kans is groot dat het antwoord Rabobank is. De ‘bo’ in Rabobank is er natuurlijk niet voor niets. De Boerenleenbank werd ooit opgericht om boeren financiële armslag te bieden bij de opbouw van hun bedrijven. Niet geheel onsuccesvol want het kleine Nederland is de één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld geworden.

€4,3 miljard minder

Met name in het afgelopen decennium is vanuit boeren de vraag naar kapitaal afgenomen, wat terug te zien in Rabo’s kredietportefeuille. Sinds 2010 is de hoeveelheid uitstaand krediet met €4,3 miljard afgenomen tot €26 miljard in 2018, heeft het FD berekend op basis van jaarverslagen van de coöperatieve bank. Onzekerheid onder boeren is voor een belangrijk deel de oorzaak. Denk bijvoorbeeld aan quota voor koeienmelk of meer recent de kwestie rond fosfaatrechten.

Menig boer heeft de afgelopen jaren zijn staldeuren gesloten wegens toenemende regeldruk. Daar kwam enkele jaren terug de fipronil-crisis overheen, die veel kippenboeren trof en vorig jaar bleek wat de schade kan zijn van een erg droge zomer. Het heeft er veel van weg dat de huidige manier van landbouw en veeteelt op zijn laatste benen loopt en de vraag is wat er moet gebeuren om deze toekomstbestendig te maken. Rabobank poogt hierop in te spelen door kennissessies te organiseren, het zogeheten Food Forward programma. 

Niet dicht, wel kritisch

Het is echter niet alleen onzekerheid dat tot een afname leidt van de kredietvraag, weet het FD. De bank is zelf namelijk ook kritischer geworden. “Zijn we dicht? Nee. Zijn we kritisch? Ja”, aldus Rabo-directeur food & agri Carin van Huët in de zakenkrant. “We zetten in op een kortere looptijd van leningen. We kijken ook minder naar het onderpand dat een ondernemer als zekerheid voor een lening kan verstrekken en meer naar de cashflow van een onderneming.” Van Huet stelt dat dit minder risico meebrengt voor zowel de bank als de klant.

Onzekerheid over regelgeving en over wat in de toekomst nog rendabel is leidt dus tot minder investeringen. Aan de andere kant is het aannemelijk dat de komende tien à twintig jaar om grote investeringen gaat vragen, juist vanwege milieu- en klimaateisen. Het is ook aannemelijk dat er een verschuiving plaatsvindt binnen de verscheidenheid aan boerenbedrijven. Bijvoorbeeld door veranderende eetpatronen. Het aantal vegetariërs is nog altijd stijgende, alsmede het aantal veganisten. En niet alleen in Nederland, ook internationaal. Het is mogelijk één van de redenen dat Rabobank aangeeft te zullen groeien in de tuinbouwsector, naast investeringen vanwege milieu- en klimaateisen.

Zelfstandigheid vergroten

In zijn algemeenheid wil Rabobank de zelfstandigheid onder boeren bevorderen. “Sinds 2012 hebben we in een meer risicovolle wereld vaak het financieringsniveau op bedrijven beperkt”, zegt landbouwadviseur Ruud Huirne in het FD. “Bedrijven kunnen beter zelf een buffer hebben, in plaats van alles te lenen bij de bank. Ons uitgangspunt is steeds meer geworden dat een boer of tuinder twee slechte jaren moet kunnen overbruggen zonder hulp van de bank. Net als in andere ondernemingen mag je in de landbouw toch een solvabiliteit van minimaal 30 of 40% verlangen.”