Russische bank Tinkoff biedt klanten keuze in geslacht spraakassistent

De Russische consumentenbank Tinkoff komt met een opvallende ontwikkeling. Gebruikers kunnen de computergestuurde spraakondersteuning een andere naam geven dan de mannelijke standaard én ook kiezen voor een vrouwelijk stemgeluid. 

Veel ondernemingen maken tegenwoordig gebruik van computergestuurde assistenten. Doorgaans hebben deze een naam en soms ook een foto, om zo persoonlijk mogelijk over te komen. Siri van Apple is één van de bekendste. Inzoomend op banken had ING in het verleden chatbot Inge – wat vanwege de eerste drie letters best geestig gevonden was – beschikt ABN AMRO over Anna en werken ze bij Rabobank met Billy. 

Vanuit de psychologie komen interessante inzichten naar voren over welke soort namen de beste keuze zijn. Namen die bekend en vriendelijk overkomen. Je zult niet snel een chatbot of spraakassistent tegenkomen die Adolf, Caligula of Xerxes heet. Wat ze vrijwel allemaal echter gemeen hebben is dat hun naam en eventueel hun stemgeluid onveranderbaar is. En juist daar brengt het Russische Tinkoff verandering in. 

De oprichter en eigenaar van de bank heet Oleg Tinkoff en dat zal de reden zijn dat de naam van de huidige spraakassistent Oleg is. Ongetwijfeld is Tinkoff onder Nederlanders één van de bekendste Russische banken, al zal niet iedereen weten dat het überhaupt een bank is. Tinkoff was jarenlang een vaste waarde in het wielrennen, met grote namen als Peter Sagan en Alberto Contador onder contract. 

Mannelijk of vrouwelijk?

Gebruikers kunnen de naam Oleg in principe veranderen in elke naam die ze willen, maar mogelijk dat kwetsende varianten zijn uitgesloten. Ook kunnen zij kiezen tussen een mannelijk of juist een vrouwelijk stemgeluid die hen helpt bij het regelen van bankzaken. Ook daarover bestaan interessante onderzoeken wat nu effectiever of wenselijker is. Een vrouwenstem klinkt vaak vriendelijker, maar een rapport van Unesco uit 2019 stelde dat een vrouwenstem seksisme in de hand kan werken. Een vrouwenstem zou bovendien suggereren dat zij onderdanig zijn. Er zijn daarom ook aanbevelingen om een genderneutrale stem te gebruiken, om maar van alle mogelijk ophef af te zijn.

Het is opvallend dat het juist het Russische Tinkoff is dat met een keuzemogelijkheid komt. Rusland staat immers niet automatisch bekend als het meest liberale land op aarde, zeker niet wanneer het aankomt op rechten en erkenning van seksuele minderheden. Aan de andere staat Oleg Tinkoff bekend als een notoire excentriekeling, die zich weinig aantrekt van wat anderen van hem vinden.