Hélène Vletter-van Dort: ‘Je bent een samenraapsel van alle ervaringen die je hebt opgedaan’
Voor de Leaders in Finance-podcast had gastheer Jeroen Broekema een boeiend en intrigerend gesprek met Hélène Vletter-van Dort, hoogleraar Financial Law & Governance aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.
Vletter-van Dort (56) studeerde voorafgaand aan haar professionele carrière rechten in Leiden. Na een start als advocaat bij Clifford Chance werd ze wetenschapper bij de Universiteit van Utrecht. Tegenwoordig is ze, naast haar baan als hoogleraar in Rotterdam, onder meer vicevoorzitter van de raad van commissarissen van NN Group.
Toezichthouden is voor haar een van de taken die ze sinds 2007 met verve vervult, en waarvan ze zelf zegt dat ze er met de jaren “absoluut beter” in is geworden. “Ik heb echt allerlei blunders gemaakt in het begin”, vertelt ze eerlijk. Maar volgens haar leer je daar van en is het vervolgens vooral een kwestie van “doen”, of zoals ze zelf zegt: “Learning on the job”.
Voldoende informatie
Voor Vletter-van Dort is juiste informatie een van de essentiële onderdelen van goed toezichthouden. “Je weet nooit voldoende, maar waar het om gaat is dat je het gevoel hebt dat je voldoende weet om je taak naar behoren te kunnen uitoefenen.” Ze geeft daarbij aan dat de informatie die je als toezichthouder krijgt in de juiste context moet worden gezien. “Een commissaris krijgt zijn stukken, maar je moet die stukken in een bepaald kader kunnen plaatsen.”
Naast haar rol als toezichthouder is Vletter-van Dort ook wetenschapper, en in die hoedanigheid neemt ze ook zaken vanuit de wetenschap mee naar de praktijk. “Bijvoorbeeld hoe je bepaalde regels moet interpreteren en wat de achterliggende gedachte ervan is, en hoe je vooral naar de geest van de regel kunt opereren. Als je dat kader kunt geven, zie je dat de tolerantie om te voldoen aan de gedachte van die regel, en waarom die er is, toeneemt.”
Internationaal
Dat Vletter-van Dort rechten zou gaan studeren was voor haar geen gemotiveerde keuze, zoals ze vertelt. “Ik ben rechten gaan studeren omdat mijn vader zei: ‘ga jij maar rechten studeren’, en ik geen idee had wat ik anders moest doen.” Ze haalde wel “braaf” haar tentamens, en omdat ze al op 21-jarige leeftijd “dreigde te zijn afgestudeerd”, ging ze naar het buitenland. “In die tijd ging niemand je een baan geven met 21, dus ik ben lang stage gaan lopen in Londen en Dallas, om maar studievertraging op te lopen.”
Het buitenland kan worden gezien als een van de rode draden in Vletter-van Dorts leven. Haar vader werkte bij Shell International, waardoor ze in verschillende landen heeft gewoond. “Ik ben geboren in Den Haag, maar al vrij snel daarna verhuisd naar Nigeria, toen Gabon en daarna Brunei”, vertelt ze. “Ik ben eigenlijk pas op mijn elfde naar Nederland gekomen; toen moest ik naar de middelbare school.”
Promotie
Na haar stage in Dallas kwam ze in de advocatuur terecht, waar ze een aantal jaren heeft gewerkt. Ze kwam er toen achter dat ze op een andere manier naar juridische vraagstukken wilde kijken.“Ik stelde mezelf de vraag: ‘Ben ik eigenlijk in staat om een academisch-juridisch probleem op te lossen?’ Ik dacht toen op een blauwe maandag: ik wil gewoon promoveren.”
Ze vertelt enthousiast dat ze het “spel” van nadenken en van mening veranderen, dat hoort bij het het verdiepen in bepaalde materie, erg leuk vond, en nog steeds vindt. “Dat is ook waarom ik hoop dat ik tot mijn pensionering in de wetenschap mag blijven. Die dialoog met medewerkers, collega’s, maar ook door wat je leest, dwingt je om na te denken, en daar word je door uitgedaagd.”
Ze ziet dit ook als een van de belangrijkste “triggers” die haar scherp houdt. “Als je in de wetenschap actief bent, moet je constant je mening herzien en nadenken: ‘de omstandigheden zijn veranderd, vind ik dan nog steeds hetzelfde?’ Dát vind ik een leuk spel.”
Voor haar drukke werk krijgt ze meer dan voldoende steun vanuit haar thuissituatie. “Mijn man is daarbij heel erg cruciaal. We hebben in Engeland en in Amerika gewoond, en hij heeft me altijd enorm gestimuleerd zodat ik kon blijven werken, dat het gefaciliteerd werd. Toen wij in Londen woonden vloog ik elke dag heen en weer naar Nederland. Woensdag gaf ik les in Rotterdam en op donderdag had ik zitting in de Ondernemingskamer. Dat heb ik jaren gedaan op die manier.”
Ze geeft wel aan dat het soms weleens lastig kan zijn om zoveel tegelijk te doen, maar plaatst het tegelijkertijd in een eigentijds kader. “Het gekke is, op het moment dat je constant schaakt op verschillende borden, heb je altijd het gevoel dat je tekortschiet op elk van die borden. Dat is het typische werkende vrouw-argument”, meent ze. “Maar dat is ook echt wel een beetje zo.”
Samenraapsel van wetten
Een van de wetten waar ze veel over kan zeggen – en waarvan ze vindt dat die onbegrijpelijk is voor ‘gewone mensen’ – is de Wet op het financieel Toezicht (Wft). “De wet is ontstaan als een soort van samenraapsel van acht verschillende wetten die we hadden en die zijn op één hoop gegooid.” Er zijn verschillende pogingen ondernomen om te kijken of het allemaal “logisch” is, zegt ze. “Kunnen mensen die geen financieel rechtsexpert zijn er nog enige chocola van maken? Het antwoord is: nee.”
"Je bent een samenraapsel van alle ervaringen die je in je leven hebt opgedaan.”
De teaser die Broekema haar voorhoudt past dan ook geheel bij het voorgaande: ‘Er is gewoon te veel wet- en regelgeving voor de financiële sector’, is zijn stelling. Vletter-van Dort is het ermee eens, maar plaatst er een kanttekening bij. “Het is meteen een brevet van onvermogen, want hoe zorg je dan dat het minder wordt terwijl die financiële sector wel de bijdrage kan leveren die nodig is? Die vraag moeten we wel gaan beantwoorden.”
Identiteit
Filosofisch wordt het als het gaat over een boek dat haar fascineert, en dat gaat over cultuur en identiteit, getiteld: In the name of identity, van de Frans-Libanese schrijver Amin Maalouf. Ze vat het zelf kort samen met twee vragen: “Hoe definiëren we onszelf? Wat betekent identiteit in verschillende culturen?” Ze lijkt zich er goed mee te kunnen associëren als ze zegt: “Het interessante aan het boek is – en ik ben daar zelf een voorbeeld van, gezien mijn hele achtergrond – je bent een samenraapsel van alle ervaringen die je in je leven hebt opgedaan.”
Ze voegt daar nog aan toe: “Welk onderdeel van dat samenraapsel op een gegeven moment belangrijk is, is afhankelijk van de situatie waarin je verkeert. Je moet wel goed begrijpen welke aspecten van iemands identiteit gaan bijdragen aan een goede bedrijfscultuur. Dus daarom vind ik het zo belangrijk dat je je verdiept in mensen. Misschien is het ook wel de rode draad in mijn leven. Dát vind ik echt belangrijk.”
Luister hier de volledige aflevering.
