Karien van Gennip: ‘Langetermijnimpact hebben lukt alleen met de juiste mensen om je heen’

Voor zijn Leaders in Finance-podcast ontving gastheer Jeroen Broekema deze keer Karien van Gennip, CEO van coöperatie VGZ. Ze sprak vrijuit over haar werk, achtergrond, persoonlijke drijfveren, inclusie en politiek. (Dit interview vond plaats voordat bekend werd dat Van Gennip de nieuwe minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt.)

Van Gennip (53) heeft een indrukwekkende staat van dienst bij verschillende organisaties. Na haar studie Natuurkunde aan de TU Delft werkte ze onder meer bij adviesbureau McKinsey, bij de Autoriteit Financiële Markten en bij ING, waar ze CEO ING Frankrijk was. Daarnaast was ze Staatssecretaris voor Economische Zaken en Tweede Kamerlid. Sinds november 2020 is ze CEO van coöperatie VGZ.

Uitdaging

Haar werk bij VGZ zorgt voor voldoende uitdaging. Eén van die uitdagingen waar VGZ voor staat is volgens Van Gennip de transformatie van de zorg. “Wat we nu niet hebben is een visie op 2030”, zegt ze. “Hoe zorg je dat je die visie hebt zodat je toekomstbestendige zorg organiseert die betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit is? Dat is de grootste challenge voor ons, voor de zorgverleners zelf, maar ook voor de politiek.”

Van Gennip heeft in dat licht bezien ook baat bij het feit dat ze staatssecretaris en Tweede Kamerlid is geweest, vertelt ze. “Ik denk dat de contacten makkelijker gaan, eerder gelegd zijn, dat je beter begrijpt hoe de hazen lopen.” Tegelijk relativeert ze die rol. “Ik denk, van de andere kant, als je deze baan een jaar of twee, drie doet, dan heb je als het goed is die contacten ook. Maar je kunt wel sneller van start.”

Contacten heeft ze door haar diverse functies in verschillende landen volop, en ook brengt ze veelzijdige ervaring mee. Vanuit ING en de AFM brengt ze bijvoorbeeld de financiële kant mee. “Daar heb ik wel wat aan, en ook de ervaring. De banken lopen eigenlijk voor op de verzekeraars, en zeker op de zorgverzekeraars ten aanzien van in hoeverre je moet zorgen dat de systemen op orde zijn, dat je al je processen kent, waar het kan knellen”, aldus Van Gennip. “Die ervaring breng ik ook mee.”

Inclusie

Een andere kant van Van Gennip is haar sterke geloof in inclusie. Dat komt meteen naar voren aan het begin van het gesprek als Broekema haar vraagt met welke ‘stakeholder’ ze wil starten. “People first”, antwoordt ze resoluut. “De medewerkers, de collega’s; daar gaat het altijd om. Daar geloof ik enorm in.” Ze benadrukt dat inclusie alleen al vanuit pragmatisch oogpunt cruciaal is: “Als je een strategie bedenkt krijg je niets voor elkaar als je je eigen mensen niet mee hebt.”

Dat gevoel voor inclusie lijkt haar van huis uit te zijn meegegeven. Haar ouders hebben Van Gennip en haar zussen altijd voorgehouden dat iedereen erbij hoort en dat bijvoorbeeld ook oudere medewerkers prima inzetbaar en waardevol zijn voor een bedrijf. “Ik vind echt dat mensen zo lang mogelijk inzetbaar moeten blijven omdat ze wat te bieden hebben met de ervaring die ze hebben.”

Het is voor Van Gennip dan ook een “enorme inspiratie”, zoals ze het noemt. “Dat iedereen erbij hoort, hoe je ook bent, waar je ook vandaan komt, is voor mij een enorm grote drijfveer.” Thuis leerde ze ook dat ze alles zou kunnen worden wat ze zou willen, ook als vrouw. In die context vertelt ze een leuke anekdote: “Op gegeven moment hadden we een discussie thuis dat Jezus een jongetje was en toen kregen we met kerstmis beschuit met roze muisjes want Jezus kan ook een meisje zijn.”

Haar latere keuze om natuurkunde te studeren in Delft past bij Van Gennip omdat ze wel van uitdagingen houdt, vertelt ze. “Ik wilde iets doen wat me echt zou uitdagen, wat moeilijk zou zijn. Het was ook wel leuk om in een omgeving te zitten waar meer mensen waren die ook wel een beetje konden rekenen.” Daarnaast bleef er nog genoeg tijd over voor andere dingen die horen bij de studententijd. Van Gennip: “Ik hou wel van een feestje.”

IQ en EQ

Gevraagd naar de ontwikkeling van IQ naar EQ in haar loopbaan zegt ze dat die reis al vroeg is begonnen en in feite nog steeds doorgaat. “Bij McKinsey word je heel erg op je IQ uitgedaagd, later ook wat meer op je EQ. Ik denk dat dat in de jaren daarna echt mijn ontwikkeling is geweest en nog steeds.” Ze nuanceert vervolgens haarfijn: “Nu ga je van IQ naar EQ en dan kom je bij LQ (learning quotient) en het gaat natuurlijk steeds verder. Ik denk echt dat het bij mensen begint en bij mensen eindigt.”

Van Gennip vindt overigens dat je de reis door EQ ook heel analytisch kunt aanpakken en geeft een interessant voorbeeld. “Bij McKinsey was het MBTI (Myers-Briggs Type Indicator), bij ING waren het de kleuren, bij VGZ doen we authentiek leiderschap. Zo heb je allerlei manieren waarop je jezelf kunt ontwikkelen en dat leidt weer tot analyse”, legt ze uit. “Maar je moet daarna wel bereid zijn om te zeggen: Wat kan ik wel goed en wat kan ik niet goed?’”

Internationaal

‘Van vele markten thuis’ lijkt bijna een understatement wanneer je Van Gennips hele carrière in ogenschouw neemt. Ze heeft bijvoorbeeld ook internationaal de nodige ervaring opgedaan in onder meer Londen, waar ze stage liep, en San Francisco, waar ze voor McKinsey werkte. Dat internationale aspect kwam goed van pas toen toenmalig premier Balkenende haar belde met de vraag of ze staatssecretaris van Economische Zaken wilde worden.

Ze vond de vraag niet vreemd omdat ze Balkenende al had leren kennen toen hij nog woordvoerder was bij financiën. En toen was hij “hét contact”, vertelt ze. “Het internationale contact – ik deed vooral buitenlandse handel – levert je veel inzicht op in wat er in de rest van de wereld gebeurt en wat je weer mee terug kunt nemen naar Nederland. Je kunt Nederland op de kaart zetten.”

“Langetermijnsucces is heel erg afhankelijk van of je nog in staat bent om genoeg criticasters om je heen te verzamelen."

De jaren in de politiek waren volgens haar “intensieve jaren voor mijn gezinsleven”, zegt ze. Ze vond het wel jammer dat ze niet doorging in een volgend kabinet, maar tegelijkertijd vond ze het ook een ‘blessing in disguise’ omdat ze weer tijd had voor de kinderen. Ze vond ook dat ze op tijd “van het paard af was”. “Mensen zeggen weleens: succesvol worden is één, maar succesvol blijven is twee.”

“Langetermijnsucces is heel erg afhankelijk van of je nog in staat bent om genoeg criticasters om je heen te verzamelen”, licht ze toe. “Of dat nou in de politiek is of in het bedrijfsleven, als je lange tijd in een leiderschapsrol zit is dat echt een uitdaging voor iedereen. Langetermijnimpact hebben lukt alleen als je met de juiste mensen om je heen de juiste dingen doet.”

Impact

Impact hebben is voor Van Gennip een belangrijke motivatie en dat ziet ze heel breed. Voor de organisatie is het van belang, maar ook voor de maatschappij. “Als wij het voor elkaar kunnen krijgen dat we echt als zorgveld gezamenlijk een visie 2030 kunnen ontwikkelen en die goed kunnen implementeren, waardoor de zorg in Nederland goed blijft, dan zou dat wel heel erg gaaf zijn.”

In het kader van de recente ontwikkelingen willen we vandaag toch een actuele vraag van Broekema niet onbelicht laten. Hij vraagt of Van Gennip de commissariaten-kant op wil gaan als ze niet meer in haar executive rol zit, of dat ze nog lang CEO blijft, of dat ze ooit nog de politiek weer in wil. Het antwoord van Van Gennip is duidelijk: “Ik stel de commissariaten nog even uit. Ik vind het nog heel lekker in een doe-rol.”

Luister hier de volledige aflevering.