Eelco Heinen: ‘Mijn vrouw zei: je bent heel stil geworden thuis’
In het onlangs verbouwde hoofdkantoor van DNB voelde Twan Huys demissionair minister van Financiën Eelco Heinen aan de tand voor de interviewreeks ‘College Leaders in Finance’. Van de harde lessen in de politieke arena tot de persoonlijke offers thuis: wat drijft de man die de sleutel van de staatskas beheert?
In een moderne, houten zaal met uitzicht over de Sarphatistraat, gevuld met een mix van studenten en financiële professionals, duurt het niet lang voordat het gesprek een persoonlijke wending neemt. De hardste confrontatie voor de minister kwam niet uit de Tweede Kamer, maar op het schoolplein. Onlangs moest hij zijn jongste zoontje naar school brengen en realiseerde hij zich tot zijn schrik dat hij de weg naar het klaslokaal niet wist.
Het is een moment dat de tol van zijn ambt pijnlijk blootlegt. “Mijn vrouw zei: je bent heel stil geworden thuis”, vertelt Heinen openhartig. De zorgen van het land neemt hij mee naar de keukentafel, waar ze hem soms in beslag nemen.
Het is ook de reden dat hij zijn gezin bewust uit de schijnwerpers houdt. De politiek is een “harde” en “niet altijd vriendelijke omgeving” geworden, iets waar hij zijn familie voor wil beschermen.
Principes in de politieke arena
De hardheid van de arena probeert Heinen zelf te bestrijden met een duidelijk principe: focus op de inhoud, niet op de man. Hij licht dit toe aan de hand van de commotie rondom zijn uitspraken bij WNL, waar hij de daders van rellen in Den Haag ‘hooligans’ noemde.
Zijn weigering om direct mee te gaan in zwaardere termen kwam voort uit zijn afkeer van het politiseren van een incident. “Ik vind dat we in de politiek te snel met elkaar gaan bekvechten, terwijl we te weinig praten over hoe we de problemen daadwerkelijk oplossen”.
Een nobel streven, dat in de praktijk direct op de proef wordt gesteld. Een scherpe vraag uit de zaal legt de vinger op de zere plek: hoe rijmt dit principe met de tweet van VVD-partijleider Dilan Yeşilgöz, die na een incident zanger Douwe Bob direct bestempelde als ‘jodenhater’?
Heinen erkent dat zijn partijleider daar haar excuses voor heeft gemaakt, maar houdt vast aan zijn eigen oproep: “Je mag elkaar op de inhoud bevechten, maar nooit verwijten en anderen schuldig veroordelen”.
Ook wordt hij direct geconfronteerd met zijn eigen onwil om met GroenLinks-PvdA te onderhandelen. “Ik zie dat op inhoud gewoon niet bij elkaar komen”, stelt Heinen, wat hem nogmaals op het verwijt van tegenstrijdigheid komt te staan.
Europa op een kruispunt
De uitdagingen beperken zich niet tot het Binnenhof. Heinen schetst een wereld die op een kantelpunt staat. De uitspraak van Donald Trump dat Europa “naar de hel gaat” door migratie, is voor hem een bron van grote zorg.
“Ik ben opgegroeid met de val van de Berlijnse muur, met open grenzen en Europese integratie”, zegt hij. “Ik weet niet of mijn kinderen diezelfde toekomst hebben, en dat vind ik echt zorgelijk”.
Die onzekere toekomst vraagt om een sterk en economisch weerbaar Europa. Heinen is dan ook kritisch op landen als Frankrijk, die hun begroting al decennia niet op orde krijgen. Wat hem betreft moeten ze “het zelf oplossen” voordat Nederland de rekening betaalt.
Dit plaatst hem recht tegenover de visie van onder meer D66-lijstduwer Sandra Philippen, die juist pleit voor het gezamenlijke schulden – de zogenaamde ‘eurobonds’ – om de euro als wereldmunt te versterken. Een idee dat haaks staat op de begrotingsdiscipline die Heinen voorstaat en waar hij, verwijzend naar Duitse en Franse terughoudendheid, niets in ziet.
Verenigd Europa
Wat is Heinens antwoord op de geopolitieke dreigingen en economische stagnatie waar Europa – zoals beschreven in het Draghi-rapport – mee te maken heeft? Geen protectionisme, maar juist méér Europa.
De sleutel ligt volgens hem in het wegnemen van de handelsbarrières binnen Europa, die soms wel neerkomen op een tarief van 40% op goederen en 110% op diensten. Door de Europese kapitaalmarkten dieper te integreren, kan Europa zich wapenen en welvarender worden.
En precies daar ligt de drijfveer die de slapeloze nachten en de gemiste momenten op het schoolplein rechtvaardigt. Hij sluit af met een boodschap aan de studenten, die leest als zijn eigen missie. “Ik weet zeker dat als mijn jongens later groot zijn, ik niet vertel over een mooie bonus. Dan vertel ik over deze periode. Over het Europa dat ik voor hen wil nalaten, en waarvoor ik heb geknokt”.
De succesvolle aftrap met Eelco Heinen wordt binnen de College Leaders in Finance-reeks opgevolgd door andere zwaargewichten. Recent was ECB-president Christine Lagarde te gast, en op 27 november is het de beurt aan Sandra Philippen, hoofdeconoom van ABN AMRO.
