Financiële sector schokbestendig tegen veranderende omgeving
De onzekere economische vooruitzichten en monetaire verkrapping hebben vooralsnog niet geleid tot onrust op de financiële markten. Dat heeft de Autoriteit Financiële Markten geconstateerd. Wel kunnen onderliggende trends en ontwikkelingen de rust doen keren en daarmee een potentieel risico vormen voor de financiële stabiliteit.
De toezichthouder ziet risico’s vanuit de macro-economische omgeving, geopolitieke ontwikkelingen, verdere digitalisering, toenemende marktconcentratie en de impact van klimaatverandering op de huizenmarkt. Het is volgens de AFM belangrijk dat financiële instellingen en huishoudens voorbereid zijn op eventuele schokken en weerbaar genoeg zijn om deze op te kunnen vangen.
“De financiële sector ontwikkelt zich in rap tempo”, ziet ook AFM-bestuursvoorzitter Laura van Geest. “Nieuwe ontwikkelingen zijn altijd spannend en brengen naast kansen ook risico’s met zich mee.”
Van Geest legt uit dat het voor de AFM een uitdaging is om deze ontwikkelingen goed in de gaten te houden en tijdig in te kunnen spelen op potentiële risico’s.
Ze gebruikt daarbij het voorbeeld van de verdere digitalisering, wat de sector voordelen kan opleveren zoals lagere kosten en een betere dienstverlening, maar dat dit ook gepaard kan gaan met risico’s voor de financiële stabiliteit.
“Door de toenemende afhankelijkheid van IT-systemen ontstaan er cyberrisico’s die grote gevolgen kunnen hebben als essentiële onderdelen van het financiële systeem platgelegd worden”, stipt Van Geest aan. “Daarnaast kan het gebruik van kunstmatige intelligentie op de kapitaalmarkten leiden tot een versterking van schommelingen in de economie en eventuele stress in de markt versterken.”
Misplaatst optimisme?
Ook waarschuwt de AFM voor de positiviteit van beleggers over de toekomst en hun hoge verwachtingen over het toekomstige verdienpotentieel van bedrijven, vooral gedreven door AI. Hierdoor zouden aandelen momenteel relatief hoog gewaardeerd worden.
Door het optimisme van beleggers ligt overwaardering echter op de loer, waardoor de kans op marktcorrecties toeneemt. Als marktcorrecties leiden tot significante en abrupte marktbewegingen, kan dit op zijn beurt de financiële stabiliteit weer raken.
Tot slot zag de toezichthouder de totale huishoudschuld (als percentage van het bbp) in Nederland weer verder afnemen. De AFM verwacht dat deze dalende trend zich de komende jaren voortzet.
Wel wordt erop gewezen dat de huishoudschuld in internationaal perspectief nog steeds hoog ligt. “De huidige krapte op de woningmarkt en de mogelijke impact van klimaatverandering verhogen het risico dat huishoudens in de toekomst verliezen moeten nemen”, aldus de AFM.
